”
COMPUTER ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
10
Τ
α τελευταία χρόνια, όλοι λίγο έως πολύ έχουμε κάνει ταχύρρυθμο φροντιστήριο
στα οικονομικά. Θα έχετε ακούσει ή διαβάσει, λοιπόν, για εκείνη την οικονομική
θεωρία σύμφωνα με την οποία το υψηλό εθνικό χρέος μίας χώρας σχετίζεται με
οικονομική ύφεση. Είναι κάτι που εμφανίζεται λίγο έως πολύ ως δεδομένο και
αποτελεί βασικό επιχείρημα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού όταν πρόκειται
να ληφθούν μέτρα λιτότητας. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Το θεωρητικό υπό-
βαθρο για τις αρνητικές επιδράσεις του υψηλού χρέους στην οικονομική ανά-
πτυξη το προσφέρει η μελέτη «Growth in a Time of Debt» δύο καθηγητών του Harvard, των
Carmen Reinhart και Kenneth Rogoff, που δημοσιεύτηκε το 2010. Ανάμεσα στα δημόσια πρό-
σωπα που την είχαν αναφέρει επανειλημμένα, περιλαμβάνεται και ο Paul Ryan, υποψήφιος
αντιπρόεδρος του γερουσιαστή Romney, στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές.
Δυστυχώς όμως για τους καθηγητές και ακόμη περισσότερο για όσους η μελέτη τους είχε
αρνητικές συνέπειες, τα συμπεράσματά τους ήταν λανθασμένα. Στα μέσα Απριλίου γέμισε το
Διαδίκτυο από αναφορές σε μία νεότερη εργασία, στην οποία επανεξετάστηκαν τα φύλλα
του Excel στα οποία βασίστηκαν τα συμπεράσματα των δύο οικονομολόγων. Οι τρεις ερευνη-
τές που εξέτασαν τα φύλλα, εντόπισαν διάφορα λάθη, όπως επιλεκτική παράλειψη δεδομέ-
νων, αυθαίρετες αναθέσεις συντελεστών βάρους και απρόσεκτη επιλογή μίας περιοχής κε-
λιών που απέκλειε πέντε χώρες. Η μελέτη υποδείκνυε ότι χώρες με χρέος μεγαλύτερο από
το 90% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος τους έχουν κατά μέσο όρο αρνητική ανάπτυξη
της τάξης του -0,1%. Όμως, μετά τη διόρθωση των λαθών, η ανάπτυξη εμφανίζεται θετική,
φθάνοντας το +2,2%. Το ωραίο είναι ότι οι δύο οικονομολόγοι αναγνώρισαν μόνο το τελευ-
ταίο από τα λάθη, αποκαλώντας τα υπόλοιπα «επιλογές μοντελοποίησης».
Η ιστορία τους είναι διδακτική για όσους κατασκευάζουν έστω και απλά μοντέλα στο Excel,
αλλά και για όσους τα αποδέχονται. Το Excel είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο γενικού σκοπού,
αλλά δεν προφυλάσσει το χρήστη από λάθη. Αν πιάσετε λιγότερα κελιά για να εφαρμόσετε
μία συνάρτηση, αυτό δεν φαίνεται στο ωραίο υπολογιστικό φύλλο σας. Κατά συνέπεια, όποι-
ος χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα για κάτι σημαντικό, οφείλει να ελέγχει προσε-
κτικά την εργασία του. Ακόμη, πρέπει να καθιστά διαθέσιμο το υλικό του σε κάθε αποδέκτη
των τελικών συμπερασμάτων, για να τα ελέγχει και αυτός. Αν και τα παραπάνω μοιάζουν αυ-
τονόητα, υπάρχουν αναρίθμητες περιπτώσεις που λάθη στη χρήση του Excel στοίχισαν πα-
νάκριβα σε επιχειρήσεις και οργανισμούς, όπως μπορείτε να δείτε στην ειδική σελίδα του
European Spreadsheet Risks Internet Group
).
Φώτης Καρατζιάς
Δ/ντής Σύνταξης
Όχι, λάθος στο Excel!
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΥΦΕΣΗ;
Είναι δυνατόν
καθηγητές του
Harvard να
δημοσιεύουν
εργασίες για
σημαντικά θέματα,
όπως η σχέση
χρέους και
ανάπτυξης μίας
χώρας, βασιζόμενοι
σε λάθος
υπολογισμούς στο
Excel; Και όμως
είναι!
καιροί
