Διαστημικό Σταθμό ISS. Τη μισή χρημα-
τοδότηση θα αναλάβει η Ευρώπη και
την άλλη μισή τα υπόλοιπα μέλη.
Τον περασμένο Αύγουστο, έπειτα
από χρόνια καθυστερήσεων, ξεκίνησαν
οι εργασίες συναρμολόγησης του αντι-
δραστήρα, ο οποίος αποτελείται από
πολλά τμήματα που θα έρθουν από δια-
φορετικά σημεία του πλανήτη. Μάλιστα,
επειδή έχουν συμβεί ήδη καθυστερή-
σεις στην παράδοση των κομματιών, το
κεντρικό κτήριο έχει ξανασχεδιαστεί,
ώστε να αφήνει ανοίγματα για τα τμή-
ματα που θα καταφτάσουν αργότερα.
Ο ITER θα είναι ένα ενδιάμεσο αλλά
κρίσιμο βήμα, για να προσδιοριστεί το
αν ο μαγνητικός περιορισμός του πλά-
σματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί από
την ανθρωπότητα για μαζική παραγωγή
ηλεκτρικής ενέργειας το δεύτερο μισό
του 21ου αιώνα. Γι' αυτό το λόγο, οι
επιστήμονες βασίζονται πάνω στην
έρευνα που έχει γίνει ήδη σε αντιδρα-
στήρες, όπως οι DIII-D (ΗΠΑ), EAST (Κί-
να), TFTR, JET, JT-60 (Ιαπωνία), και T-
15 (
Ρωσία), προκειμένου να φτιάξουν
έναν νέο που θα είναι πολύ μεγαλύτε-
ρος και πολύ αποδοτικότερος από αυ-
τούς. Ουσιαστικά, όλοι οι προηγούμενοι
αντιδραστήρες πετύχαιναν μία από τις
απαραίτητες συνθήκες για το πλάσμα
(
πίεση, θερμοκρασία, περιορισμός πλά-
σματος, κ.λπ.). Ο ITER θα είναι ο πρώ-
τος αντιδραστήρας που θα πετυχαίνει
όλες τις συνθήκες σύντηξης ταυτόχρο-
να. Σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες, τα
σωματίδια του πλάσματος έχουν τερά-
στια κινητική ενέργεια. Αν δεν περιορί-
ζονται με κάποιο τρόπο, μπορούν να
διαφύγουν γρήγορα, παίρνοντας μαζί
τους τη θερμότητα και ψυχραίνοντας το
πλάσμα σε σημείο όπου δεν παράγεται
πλέον καθαρή ενέργεια. Ένας επιτυχη-
μένος αντιδραστήρας θα πρέπει να συ-
μπιέζει το πλάσμα σε αρκετά μικρό
όγκο για αρκετή ώρα, ώστε να συντη-
χθεί ένα μεγάλο μέρος του. Στο ITER
και γενικότερα στους αντιδραστήρες
που ακολουθούν τη σχεδίαση Tokamak,
το πλάσμα, δηλαδή το υπέρθερμο αέ-
ριο από φορτισμένα σωματίδια, περιο-
ρίζεται μέσα σε μαγνητικό πεδίο και
μπορεί να κινείται κατά μήκος του πεδί-
ου, αλλά αν το τελευταίο έχει σχήμα τό-
ρου, τότε τα σωματίδια δεν μπορούν να
διαφύγουν.
Για τους παραπάνω λόγους είναι
απαραίτητο ένα συμπαγές «δοχείο» πε-
ριορισμού, το οποίο θα λειτουργεί και
ως ασπίδα των μαγνητών και των άλ-
λων εξαρτημάτων από τις υψηλές θερ-
μοκρασίες και τα κινούμενα σωμάτια,
αλλά και θα διατηρεί στο εσωτερικό του
μία κατάσταση κοντά στο κενό, που θα
επιτρέψει τη δημιουργία και πολλαπλα-
σιασμό του πλάσματος. Το «δοχείο» αυ-
τό θα υφίσταται ένα καταιγισμό από σω-
ματίδια υψηλής ενέργειας, όπου τα
ηλεκτρόνια, τα ιόντα, τα φωτόνια, τα
σωματίδια άλφα και τα νετρόνια θα
βομβαρδίζουν συνεχώς την επιφάνειά
του. Γι' αυτό θα πρέπει να είναι φτιαγ-
μένο από υλικό που θα μπορεί να αντέ-
χει σε τέτοιο περιβάλλον για αρκετό
χρονικό διάστημα, προκειμένου να έχει
οικονομική βιωσιμότητα ένα εργοστάσιο
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ένας από τους στόχους του ITER είναι
οι δοκιμές τέτοιων υλικών.
Μόλις ξεκινήσει η σύντηξη, τα νετρό-
νια υψηλής ενέργειας θα ακτινοβολού-
νται από τις περιοχές του πλάσματος
όπου συμβαίνει η αντίδραση, διαπερνώ-
ντας εύκολα το μαγνητικό πεδίο λόγω
της ουδέτερης φόρτισής τους. Και επει-
δή τα νετρόνια παίρνουν το μεγαλύτερο
μέρος της ενέργειας, αυτά θα είναι η
κύρια πηγή ενέργειας του ITER. Στην
ιδανική περίπτωση, τα σωματίδια άλφα
COMPUTER ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
52
τεCH LIFE
Η συναρμολόγηση του ITER ξεκίνησε. Η Ρωσία στέλνει τα δύο πρώτα τμήματα του ημιαγωγού
που θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή του τόρου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής κατασκευάζονται εκτός των άλλων και τα απαραίτητα
ημιαγώγιμα καλώδια.
