COMPUTER ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
10
FOCUS
Π
ριν από περίπου δύο χρόνια, η ΕΕΛ/ΛΑΚ (Εταιρεία
Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοιχτού Κώ-
δικα) έλαβε έγγραφο εξώδικης διαμαρτυρίας από
τον κ. Κατσανέβα Θεόδωρο, στο οποίο ζητούσε να γίνει
διαγραφή μέρους του άρθρου που υπάρχει αναρτημέ-
νο στην ελληνική Wikipedia (Βικιπαίδεια) για τον ίδιο,
θεωρώντας ότι η ΕΕΛ/ΛΑΚ είναι υπεύθυνη και εκπρο-
σωπεί τους συντάκτες και διαχειριστές της Wikipedia,
καθώς και ότι εμπλέκεται στη σύνταξη του περιεχομέ-
νου της. Στη συνέχεια, και αφού η ΕΕΛ/ΛΑΚ ενημέρωσε
εγγράφως ότι δεν μπορεί να ικανοποιήσει τα αιτήματα
της εξώδικης διαμαρτυρίας καθώς δεν εκπροσωπεί τη
Wikipedia, τόσο την ελληνική έκδοση αυτής αλλά και
οποιαδήποτε άλλη, και σε καμία περίπτωση δεν επιβλέ-
πει τους διαχειριστές ή τους συντάκτες της, ούτε επι-
μελείται το περιεχόμενο που αναρτάται σε αυτήν, ο κ.
Κατσανέβας προχώρησε σε αγωγή εναντίον της
ΕΕΛ/ΛΑΚ αλλά και του συντάκτη που έχει αναρτήσει το
εν λόγω άρθρο και κατέθεσε και αίτηση για ασφαλιστι-
κά μέτρα, η οποία εκδικάστηκε στις 13 Φεβρουαρίου
2014.
Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών αποφάσισε
Προσωρινή Διαταγή, με την οποία διατάσσεται ο συντά-
κτης και διαχειριστής της Βικιπαίδεια, με το ψευδώνυ-
μο Diu, να διαγράψει στοιχεία από το βιογραφικό ση-
μείωμα του Θεόδωρου Κατσανέβα στη Βικιπαίδεια.
Το επίμαχο περιεχόμενο ήταν η αναφορά στο λήμμα
σχετικά με τη διαθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου, τότε
πεθερού του κ. Κατσανέβα.
Όπως αναφέρει η ΕΕΛ/ΛΑΚ στην ανακοίνωσή της,
μολονότι πρόκειται για Προσωρινή Διαταγή και όχι για
δικαστική απόφαση (η υπόθεση έχει οριστεί να εκδικα-
στεί τον Ιανουάριο του 2016) και άρα δεν υπάρχει ούτε
αιτιολογικό αυτής ούτε παράγεται οποιασδήποτε μορ-
φής δεσμευτικό δεδικασμένο, η Προσωρινή αυτή Δια-
ταγή συνιστά ένα προηγούμενο που μπορεί, εκτός από
απρόσφορο για τον αιτούντα, να αποβεί και επικίνδυνο
για τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η ελευθερία του
λόγου στη χώρα μας.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η απόφαση ήταν
απαλλακτική μεν για την ΕΕΛ/ΛΑΚ, αλλά όχι και για το
συντάκτη της Βικιπαίδεια, ο οποίος καλείται να διαγρά-
ψει προσωρινά το επίμαχο σημείο από το λήμμα με το
βιογραφικό σημείωμα του κ. Κατσανέβα μέχρι τη συζή-
τηση για τα ασφαλιστικά μέτρα.
Η ΕΕΛ/ΛΑΚ αναφέρει ότι η αποδοχή του αιτήματος
κατά του συντάκτη της Wikipedia δεν μπορεί παρά να
μας προβληματίζει βαθιά, τόσο ως ένας οργανισμός
που έχει ως στόχο της διάχυση και ενίσχυση της ανοι-
κτής γνώσης με κάθε τρόπο και ιδίως μέσα από τη
Wikipedia, όσο και ως πολίτες σε σχέση με το τι μπορεί
να σημαίνουν παρόμοιες αποφάσεις για την ελευθερία
του λόγου.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο συντάκτης της
Wikipedia σε όλο το διάστημα που έχει μεσολαβήσει,
από την πρώτη στιγμή της δημοσίευσης του σχετικού
λήμματος και μέχρι και τώρα, έχει λάβει όλα τα απα-
ραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλίσει ό,τι ακο-
λουθεί τους τρεις πυλώνες της Wikipedia: δηλαδή τα
όσα γράφει υπακούουν στην αρχή της ουδέτερης οπτι-
κής γωνίας, εκπροσωπούν δίκαια και ισότιμα όλες τις
απόψεις και δεν μεροληπτούν, το λήμμα μπορεί να
επαληθευτεί από δημοσιευμένες πηγές και ότι το λήμ-
μα δεν αποτελεί πρωτότυπη έρευνα, αλλά αναπαράγει
υπάρχουσες δημοσιευμένες πηγές.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η Βικιπαί-
δεια ελέγχει ουσιαστικά η ίδια, μέσω ενός συστήματος
αποκεντρωμένου ελέγχου, τις τρεις αυτές αρχές. Κάτι
τέτοιο προκύπτει εύκολα και αβίαστα και από τη σχετι-
κή συζήτηση πάνω στο σχετικό λήμμα του Θόδωρου
Κατσανέβα που είναι δημόσια διαθέσιμη και μπορεί κα-
νείς να δει την εξέλιξή της μέχρι και την κατάθεση της
αγωγής, αλλά και της συζήτησης που έχει ανοίξει σε
σχέση με την εξέλιξη της αγωγής. Επιπλέον, η τήρηση
των αρχών αυτών διασφαλίζεται μέσα από την ύπαρξη
ενός συστήματος διαχειριστών και γραφειοκρατών της
Wikipedia, στους οποίους έχουν δοθεί αυξημένα δικαι-
ώματα, με σκοπό την προστασία του περιεχομένου και
τη διευκόλυνση της λειτουργίας της Βικιπαίδειας.
ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΓΡΑΦΗ
Το πιο ενδιαφέρον, ωστόσο, σημείο είναι το τι έχει
επακολουθήσει της προσωρινής διαταγής, κάτι που
ήταν λίγο πολύ αναμενόμενο για οποιονδήποτε έχει μία
στοιχειώδη εξοικείωση με τον τρόπο λειτουργίας της
Wikipedia:
Ο Diu ακολούθησε την προσωρινή διαταγή και αφαί-
ρεσε από το σχετικό λήμμα τις επίμαχες αναφορές.
Επειδή, μάλιστα, άλλοι χρήστες έκαναν αλλαγές στο
λήμμα σε αντίθεση με την απόφαση, ο Diu το επανέφε-
ρε στη διατεταγμένη από το δικαστήριο κατάσταση 10
φορές την ίδια ημέρα. Eπειδή με τον τρόπο αυτό παρε-
νέβη κατά πολύ τον κανόνα των τριών επαναφορών,
δηλαδή του κανόνα που δεν επιτρέπει σε έναν χρήστη
να επαναφέρει το περιεχόμενο για περισσότερες από
τρεις φορές σε διάστημα 24 ωρών, όπως ήταν αναμε-
νόμενο σύμφωνα με τους κανόνες της Wikipedia, του
επιβλήθηκε φραγή αλλαγών για τρεις ημέρες. Έτσι, το
επίμαχο λήμμα όχι μόνο επανήλθε στην αρχική του κα-
τάσταση, δηλαδή την κατάσταση στην οποία ήταν πριν
τις αλλαγές του Diu (σύμφωνα με την απόφαση του δι-
καστηρίου), αλλά επιπλέον, εξαιτίας της δημοσιότητας
που έχει πάρει η υπόθεση, έχουν ήδη δημιουργηθεί
λήμματα στο όνομά του στη Wikipedia στα αγγλικά, στα
καταλανικά, στα πολωνικά και άλλες γλώσσες.
Πρόκειται, άρα, για μία απόφαση που πρακτικά είναι
αδύνατον να εφαρμοστεί. Ακόμη κι όταν ο Diu συμμορ-
φώνεται με αυτήν, κάποιος άλλος διαχειριστής σε άλλη
χώρα θα μπορεί να αλλάξει το περιεχόμενο, εφόσον
ακολουθεί τους κανόνες της Wikipedia.
Η ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Οι κανόνες της Wikipedia είναι πολύ αυστηρότεροι
και άμεσα εφαρμόσιμοι από αυτούς της κλασικής δικαι-
οσύνης. Εφαρμόζονται αποκεντρωμένα και τυγχάνουν
άμεσων αποτελεσμάτων. Για τους λόγους αυτούς είναι
προτιμότεροι από την κλασική πρακτική των αγωγών
ΑΣΦΑΛΙΣΤ ΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΣΤΗ WIKIPEDIA
Το χρονικό μιας αγωγής κατά της κοινής λογικής
