Food Service τ. 149

αμείβονται με ημερομίσθια μεγαλύτερα ή ίσα του κατώτατου μισθού και έχουν όλα τα δικαιώματα που ορίζει ο νόμος. Η πραγματικότητα όμως φαίνεται πως απέχει αρκετά από τις καθησυχαστικές δηλώσεις των εργοδοτών. Το τυπικό προφίλ των εργαζομένων στις κουζίνες- φάντασμα αφορά κυρίως άντρες μετα- νάστες που αμείβονται στην καλύτερη των περιπτώσεων με το βασικό μισθό. Οι εργαζόμενοι αυτοί στερούνται κά- θε δικαιώματος (π.χ. άδεια διακοπών, ασθένειας και ασφάλισης). Οι «αόρατοι» αυτοί εργαζόμενοι προσλαμβάνονται με «ευέλικτες» συμφωνίες που τους αντιμε- τωπίζουν ως ελεύθερους επαγγελματίες ή εργαζομένους προσωρινής απασχόλη- σης, απαλλάσσοντας έτσι τον εργοδότη από ένα μεγάλο μέρος της μισθολογικής δαπάνης. Οι «όροι και προϋποθέσεις» που αφορούν την απασχόληση των ερ- γαζομένων στις κουζίνες-φάντασμα ποι- κίλλουν από χώρα σε χώρα και δύσκολα βλέπουν το φως της δημοσιότητας, διό- τι αντιμετωπίζονται ως «εμπιστευτικές» και «ευαίσθητες» πληροφορίες για τις μεγάλες πλατφόρμες. Ό,τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τις νομικές παρατυπίες ή παραλήψεις στις κουζίνες-φάντασμα προέρχεται από δικαστικές υποθέσεις σε Ισπανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Αυστραλία κυρίως εναντίον της με- γαλύτερης πλατφόρμας στον κόσμο (“Deliveroo”). Οι υποθέσεις αυτές αφορούν κυρί- ως παράνομες απολύσεις εργαζομένων, παρατυπίες στη σύμβαση εργασίας και τη μισθοδοσία (wage theft). Αξίζει δε να σημειωθεί πως πίσω από τη συστηματι- κή εκμετάλλευση των εργαζομένων του κλάδου βρίσκονται επιχειρηματικά και επενδυτικά σχήματα δισεκατομμυρίων με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Amazon. Το επιχειρείν στη βάση της ηθικής Οι σαρωτικές αλλαγές που έφερε η πανδημία στο χώρο της εστίασης δημι- ούργησαν τις συνθήκες για την εμφάνι- ση νέων επιχειρηματικών μοντέλων και πρακτικών, που εξαπλώθηκαν γρήγορα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η εξαιρετικά επι- κερδής λειτουργία των επονομαζόμε- νων κουζινών-φάντασμα δημιούργησαν υπερκέρδη και ευκαιρίες τόσο για τους μεγάλους όσο και για τους μικρότερους παίκτες στην τοπική και διεθνή αγορά. Το πολλά υποσχόμενο επιχειρηματικό αυτό μοντέλο έχει ήδη αποσπάσει ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς, με πολ- λές προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη. Από την άλλη, προκύπτει ένα σοβαρό ερώτημα ηθικής φύσεως, που σχετίζεται με τις ακατάλληλες συνθήκες εργασίας και την εκμετάλλευση των εργαζομέ- νων στις κουζίνες-φάντασμα. Αν και δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία που να αφο- ρούν την Ελλάδα, θα πρέπει ο κλάδος της εστίασης να προβεί σε όλες αυτές τις ενέργειες που θα εξασφαλίζουν τόσο τον υγιή ανταγωνισμό όσο και τη λειτουρ- γία αυτών των επιχειρήσεων στα νόμιμα πλαίσια και πρακτικές της αγοράς. Θα πρέπει λοιπόν τόσο ο κλάδος όσο και η πολιτεία να κινηθούν προς τη δημι- ουργία ενός αυστηρού πλαισίου, που θα ορίζει τους κανόνες λειτουργίας που αφορούν τα εικονικά εστιατόρια και τις κουζίνες-φάντασμα. < trends 46 • Crawford, A. & Benjamin, A. (2019) . “Trust ‘undermined’ by food delivery firms over hygiene”. Διαθέσιμο από: https://www.bbc.co.uk/news/ uk-48705066 (προσπελάστηκε 2/09/2022) Dai, S. (2018). “David Chang’s Delivery Restaurant Ando Has Shut Down”. Διαθέσιμο από: https://ny.eater.com/ 2018/1/22/16918602/ando-david- chang-closed-nyc (προσπελάστηκε 5/09/2022) • Euromonitor International (2019). “Ghost kitchens, virtual restaurants, and a delivery-optimized future”. Διαθέσιμο από: https:// www.euromonitor.com/ghost-kitchens-virtual-restaurants-and-a-delivery- optimized-future/report (προσπελάστηκε 29/08/2022) • Loizos, C. (2019). “A Rare Glimpse Into the Sweeping—and Potentially Troubling— Cloud Kitchens Trend”. Διαθέσιμο από: https://techcrunch. com/2019/06/28/a-rare-glimpse-into-the-sweeping-and-potentially- troubling-cloud-kitchens-trend/?guccounter=1 (προσπελάστηκε 19/08/2022) • Μανδραβέλης, Β. (2019). “Στο 1,5 δισ. ο τζίρος της αγοράς delivery”. Διαθέσιμο από: https://www.kathimerini .gr/economy/local/1038769/sto- 1-5-dis-o-tziros-tis-agoras-delivery/ (προσπελάστηκε 5/9/2022) • Meddings, S. (2020). “The dark kitchens cooking up a revolution”. Διαθέσιμο από: https://www.thetimes.co.uk/ article/the-dark-kitchens- cooking-up-a-takeaway-revolution-xrnnmswbz (προσπελάστηκε 2/09/2022) • Muller, C. (2018). “Restaurant delivery: Are the ‘OPD’ the industry’s ‘OTA’?” Parts 1 & 2. Διαθέσιμο από: https://www.bu.edu/bhr/2018/10/31/ restaurant-delivery-are-the-odp-the-industrys-ota-part-ii/ (προσπελάστη- κε 2/09/2022) • Statista, (2021). “eServices Report 2021 – Online Food Delivery”. Δια- θέσιμο από: https://www.statista. com/study/40457/food-delivery/ (προ- σπελάστηκε 2/09/2022) • Walters, G. and Crouch, G. (2020). “Will Deliveroo’s dark kitchens kill off your favourite restaurant? Investigation reveals meals from famous brands are being cooked in CAR PARKS and windowless ‘SHEDS’ – while delivery giant charges small family eateries sky-high commissions”. Διαθέ- σιμο από: https://www.dailymail . co.uk/news/article-8801847/Deliveroos- dark-kitchens-Investigation-reveals-meals-famous-brands-cooked-CAR- PARKS.html (προσπελάστηκε 5/09/2022) Παραπομπές