Basic HTML Version
Τι είναι το Linux;
Το Linux είναι ένας πυρήνας λειτουργικού συστήματος που
δημιούργησε ο Φινλανδός Linus Torvalds, το 1991. Ως πυρήνα
ενός λειτουργικού συστήματος χαρακτηρίζουμε το πρωταρχικό
πρόγραμμα που αναλαμβάνει το χειρισμό του υλικού του υπο-
λογιστή, καθώς και την επικοινωνία των εφαρμογών με αυτό.
Δηλαδή, ο πυρήνας είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της μνή-
μης και του συστήματος αρχείων, την επικοινωνία μεταξύ των
διάφορων διεργασιών, τη διαχείριση των συσκευών του συστή-
ματος κ.λπ. Συνήθως, ο μέσος χρήστης δεν έρχεται απευθείας
σε επαφή με τον πυρήνα του λειτουργικού του, διότι μεσολα-
βούν οι εφαρμογές και το γραφικό περιβάλλον.
Τι είναι το GNU/Linux;
Ο πυρήνας από μόνος του δεν αρκεί για να αξιοποιήσουμε
τον υπολογιστή μας. Χρειαζόμαστε προγράμματα και εφαρμο-
γές για να κάνουμε συγκεκριμένες εργασίες. Συνήθως, ο πυρή-
νας Linux συνδυάζεται με μία αλυσίδα εργαλείων (toolchain)
που αναπτύσσει το GNU Project και έτσι προκύπτει το λειτουρ-
γικό σύστημα GNU/Linux, που, όμως, οι περισσότεροι αναφέ-
ρουμε απλά ως Linux.
Τι είναι η διανομή;
Λόγω της φύσης του Linux, οποιοσδήποτε (εταιρεία ή ιδιώ-
της) μπορεί να πάρει τον πυρήνα, να του προσθέσει την αλυσί-
δα εργαλείων GNU και όποιες άλλες εφαρμογές θέλει και να
δημιουργήσει τη δική του διανομή (distribution), δηλαδή, το δι-
κό του «ξεχωριστό» λειτουργικό σύστημα Linux. Με τον καιρό,
δημιουργήθηκαν πάνω από 300 διαφορετικές διανομές Linux.
Μερικές από τις πιο δημοφιλείς αυτή την περίοδο φαίνονται
στον Πίνακα 1.
Πώς ξεκίνησε το Linux;
Ο Torvalds ήταν φοιτητής του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι
όταν άρχισε να αναπτύσσει τον πυρήνα Linux, βασιζόμενος
στο Minix, ένα Unix–οειδές λειτουργικό σύστημα, το οποίο είχε
αναπτυχθεί εξ ολοκλήρου από τον Andrew Tanenbaum. Η
πρώτη επίσημη έκδοση του Linux ανακοινώθηκε πριν από 20
χρόνια, στις 5 Οκτωβρίου 1991, σε ένα newsgroup (ομάδα συ-
ζητήσεων – τότε δεν υπήρχε Διαδίκτυο όπως το ξέρουμε σή-
μερα, με ιστοσελίδες κ.λπ.) και στη συνέχεια η εξέλιξη του νέ-
ου πυρήνα ακολούθησε μία ξέφρενη πορεία.
Εξαρχής το Linux ήταν διαθέσιμο σε μορφή πηγαίου κώδικα
και μπορούσε να μεταγλωττιστεί απ’ οποιονδήποτε χρήστη.
Γι’ αυτό, έγινε πόλος έλξης για πολλούς προγραμματιστές,
που προσφέρθηκαν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του νέου
πυρήνα με προσθήκες και βελτιώσεις. Χιλιάδες προγραμματι-
στές ανά τον κόσμο, εθελοντές ή επαγγελματίες από μεγάλες
εταιρείες, έχουν κάνει τις δικές τους προσθήκες τόσο στον
πυρήνα όσο και στις επιμέρους εφαρμογές που συνοδεύουν
κάθε διανομή, ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά και των χρη-
στών για την εύρεση και τη διόρθωση προβλημάτων.
Ποια είναι η άδεια χρήσης του Linux;
Το Linux διανέμεται ελεύθερα σε μορφή πηγαίου κώδικα υπό
την άδεια χρήσης GNU Public License (GPL), που δημιουργή-
θηκε από τον Richard Stallman και το Free Software Foundation
((FSF, Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού). Το FSF διεκδικεί την
ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση, κάτι που στον κόσμο των υπο-
λογιστών αποκαλείται «ελεύθερο λογισμικό». Υπό την άδεια
GPL διατίθενται και τα περισσότερα προγράμματα των διανο-
μών Linux. Δείτε περισσότερα για τις άδειες χρήσης εδώ:
http://goo.gl/dOVoZ
Μπορώ να κάνω κόπιες μίας διανομής Linux;
Ναι! Η άδεια χρήσης GPL, στην οποία υπόκεινται ο πυρήνας
και τα περισσότερα προγράμματα, μας επιτρέπουν να αντιγρά-
ψουμε όσες φορές θέλουμε μία διανομή Linux και να τη μοιρά-
σουμε στους φίλους μας ή ακόμη και... στο δρόμο.
Τι μου προσφέρει η άδεια GPL;
Οι χρήστες του λογισμικού που καλύπτεται από την άδεια
GPL έχουμε τις εξής τέσσερις βασικές ελευθερίες:
•
Ελευθερία 0:
Να τρέχουμε το λογισμικό για κάθε σκοπό
•
Ελευθερία 1:
Να μελετάμε και να τροποποιούμε το λογισμικό
•
Ελευθερία 2:
Να το αντιγράφουμε όπως θέλουμε
•
Ελευθερία 3:
Να βελτιώνουμε το λογισμικό και να διανέμου-
με τις βελτιώσεις στον υπόλοιπο κόσμο ώστε να ωφελείται όλη
η κοινότητα
Ελεύθερο λογισμικό σημαίνει και δωρεάν λογισμικό;
Ο όρος «ελεύθερο λογισμικό» δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη δω-
ρεάν λογισμικό. Έχει να κάνει περισσότερο με τις τέσσερις πα-
ραπάνω ελευθερίες που παρέχει σε εμάς τους χρήστες η
άδεια χρήσης. Η άδεια GPL διασφαλίζει τις βασικές ελευθερίες
μας, όταν χρησιμοποιούμε λογισμικό που καλύπτεται από αυτή
την άδεια, χωρίς να απαγορεύει την πώληση του ελεύθερου λο-
γισμικού. Με απλά λόγια, μπορεί κάποιος άνετα να πουλήσει
μία διανομή ή μία εφαρμογή ελεύθερου λογισμικού (πακεταρι-
σμένη σε κουτί κ.λπ.), υπό την προϋπόθεση ότι θα διαθέτει
ελεύθερα τον πηγαίο κώδικά της. Πρακτικά, δηλαδή, η εμπο-
ρευματοποίηση αφορά κυρίως στα έξοδα συσκευασίας και δια-
νομής και όχι στο ίδιο το λογισμικό.
Τι είναι η κοινότητα;
Ως κοινότητα εννοούμε τους προγραμματιστές (ή developers
όπως λέγονται στα Αγγλικά) και τους χρήστες. Το Linux είχε
εξαρχής την τύχη να αναπτύσσεται από προγραμματιστές κάθε
εθνικότητας, από κάθε γωνιά της γης. Όσον αφορά στον πυρή-
να, αυτή η προσπάθεια είναι συντονισμένη και οργανωμένη, μια
και ο ίδιος ο Torvalds έχει τον τελευταίο λόγο για κάθε αλλαγή.
Το Linux αναπτύσσεται μόνο από εθελοντές;
Όχι αποκλειστικά. Οι γνωστότεροι developers του πυρήνα εί-
ναι επαγγελματίες που χρηματοδοτούνται από μεγάλες εταιρεί-
ες, όπως η IBM, η Google, η Hewlett–Packard, η Red Hat, η Fu-
jitsu–Siemens κ.λπ. Πολλοί, όμως, προγραμματιστές του ελεύ-
Του Δημήτρη Καλαμαρά <dkalamaras@linuxinside.gr>
Μάθε Linux - FAQ
Σε αυτό το δισέλιδο παρουσιάζουμε συχνές
ερωτήσεις με τις απαντήσεις τους για να μάθετε τα
βασικά του Linux και την ορολογία που
χρησιμοποιούμε.
Συχνές ερωτήσεις
Linux Inside
92
Ο Δημήτρης αγαπά το Linux, τις γάτες, τον προγραμματισμό και την Ελένη.