75
έρευνα
• 90% είναι το ποσοστό που πρέπει να μειωθούν οι πλα-
στικές σακούλες έως το 2020, σύμφωνα με την Ε.Ε.
• Το κόστος για να συλλεχθεί από το βυθό μια πλα-
στική σακούλα είναι 10 φορές περισσότερο από το να
παραχθεί.
Η μελέτη
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το ΙΕΛΚΑ πραγματοποίησε
μελέτη τόσο σε καταναλωτές όσο και σε στελέχη εται-
ρειών, προκειμένου να καταγράψει τα βασικά μεγέθη
του προβλήματος. Η σχετική έρευνα καταναλωτών του
ΙΕΛΚΑ, που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2017 σε
δείγμα 530 ατόμων από όλη τη χώρα, είναι αποκαλυ-
πτική για το μέγεθος του προβλήματος.
Συγκεκριμένα:
• Ο Έλληνας παίρνει κατά μέσο όρο 3,9 σακούλες ανά
επίσκεψη στο σουπερμάρκετ. Αυτός ο αριθμός αντιστοι-
χεί σε περίπου 270 πλαστικές σακούλες κατά κεφαλήν
μόνο από το σουπερμάρκετ.
• Τα αντίστοιχα στοιχεία από τις αγορές πλαστικής
σακούλας, που συγκεντρώθηκαν μέσω συνεντεύξεων,
αναφέρουν τουλάχιστον 2,7 δισ. σακούλες από τα σου-
περμάρκετ το έτος.
• Εκτιμάται ότι οι πλαστικές σακούλες για το σύνολο του
λιανεμπορίου (οργανωμένο λιανεμπόριο, μικρή λιανική
και εστίαση) ξεπερνούν τα 4,5 δισ. ανά έτος.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα αντιστοιχού-
σαν περίπου 400 σακούλες ανά κάτοικο το 2016,
αυξημένες από τη μέτρηση του ΙΕΛΚΑ το 2015, η οποία
ανέφερε 363 σακούλες ανά έτος. Η μέτρηση αυτή είναι
κατά 50% μεγαλύτερη από τη δημοσιευμένη εκτίμηση
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2010 (πηγή:
Eunomia), στις 242 σακούλες ανά κάτοικο, η οποία τότε
κατέτασσε την Ελλάδα στην τέταρτη θέση ανάμεσα στις
19 χώρες με διαθέσιμα στοιχεία. Σημειώνεται ότι ακόμα
και η συντηρητική εκτίμηση για 363 σακούλες φέρνει
την Ελλάδα στην πρώτη θέση σε κατανάλωση, υπερδι-
πλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 175 τεμαχίων.
Το 21% του κοινού δηλώνει ότι παίρνει περισσότερες
σακούλες από όσες χρειάζεται για τις αγορές του
(Σχήμα 1), και με δεδομένο ότι η βασική χρήση για το
81% του κοινού είναι ο κάδος απορριμμάτων, φαίνεται
ότι υπάρχει σαφώς περιθώριο μείωσης.
Αντίθετα, οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες (π.χ.
υφασμάτινες) είναι ελάχιστες. Οι πωλήσεις υπολογίζο-
νται με βάση την έρευνα του ΙΕΛΚΑ σε 400.000-500.000
ανά έτος, δηλαδή περίπου 0,05 σακούλες ανά κάτοικο,
όταν για παράδειγμα η Δανία, η οποία είναι από τις πιο
προχωρημένες χώρες στη μείωση της πλαστικής
σακούλας, έχει 75 επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες
ανά κάτοικο, ενώ ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένω-
σης είναι 23.
Δύο στους τρεις καταναλωτές δηλώνουν ότι κατέχουν
κάποιου είδους επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα
(Σχήμα 3), αλλά μόλις το 8% τη χρησιμοποιεί συστημα-
τικά και το 23% επαρκώς (σχήμα 4). Ο βασικός λόγος
φαίνεται πως είναι ότι δεν έχουν ενεργοποιηθεί επαρ-
κώς τα αντανακλαστικά τους, καθώς ένας στους δύο
δηλώνει ότι δεν τις χρησιμοποιεί, επειδή δεν το θυμάται.
Παράλληλα, το 91% του κοινού συμφωνεί ότι οι σακού-
λες πρέπει να μειωθούν, ενώ μάλιστα το 64% θεωρεί ότι
πρέπει να απαγορευτεί η διάθεσή τους (Σχήμα 5).
Το μέγεθος του προβλήματος γίνεται περισσότερο
εμφανές αν αναλογιστεί κανείς τη σημερινή κατάσταση
στην Ελλάδα σε σχέση με την υποχρέωση της χώρας
προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, η Ευρω-
παϊκή Οδηγία αναφέρει ότι τα κράτη-μέλη θα πρέπει να
λάβουν μέτρα «που εξασφαλίζουν ότι το ετήσιο επίπεδο
κατανάλωσης δεν θα υπερβαίνει τις 90 λεπτές πλαστι-
κές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν, το αργότερο
