Basic HTML Version
ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
85
CCTV - ΚΛΕΙ ΣΤΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
ουν να ζουν ελεύθερα. Το χειρότερο είναι ότι
αυτή η εξαναγκασμένη συμπεριφορά γίνεται
τρόπος ζωής, εισχωρεί στο υποσυνείδητο,
χωρίς οι πολίτες να το αντιλαμβάνονται.
Παρ’ όλα αυτά, στην Αγγλία ο κόσμος δη-
λώνει πως έχει εξοικειωθεί με την παρουσία
των καμερών σε όλους τους δρόμους, την
υποστηρίζει και την επιζητά. Χαρακτηριστικό
παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα «Τα μά-
τια του Διαδικτύου» («Internet Eyes») που
δρομολογήθηκε στο Ντέβον, στις αρχές του
περασμένου Οκτωβρίου. Πρόκειται για μία
ιστοσελίδα (
http://interneteyes.co.uk
) που
δίνει στους συνδρομητές της, έπειτα από μία
απλή διαδικασία σύνδεσης, πρόσβαση στα
ζωντανά πλάνα που καταγράφουν οι εγκατε-
στημένες σε εμπορικά καταστήματα κάμε-
ρες. Η υπηρεσία λειτουργεί ως εξής: κάθε
«συμβεβλημένο» εμπορικό κατάστημα συν-
δέει διαδικτυακά τις κάμερές του σ’ αυτή. Οι
εγγεγραμμένοι στην υπηρεσία παρακολου-
θούν στον υπολογιστή τους την εικόνα από
τέσσερις τέτοιες κάμερες και αν αντιλη-
φθούν κάποιον κίνδυνο πρέπει να πατήσουν
ένα κουμπί συναγερμού. Το κουμπί στέλνει
σήμα στο διαχειριστή της συγκεκριμένης κά-
μερας, ο οποίος αποφασίζει για τα μέτρα που
πρέπει να ληφθούν. Τα «Μάτια του Διαδικτύ-
ου» καταβάλουν μέχρι και 1.000 λίρες σε αυ-
τούς που εντοπίζουν κλέφτες, τη στιγμή που
«σηκώνουν» το εμπόρευμα. Στο πρόγραμμα
μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι Ευρωπαίοι
πολίτες και με ένα τόσο υψηλό χρηματικό κί-
νητρο, σίγουρα δεν θα έχουν έλλειψη «προ-
σωπικού». Πράγματι, περισσότεροι από
13.000 άνθρωποι έχουν ήδη εγγραφεί.
Ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο να αποφευ-
χθεί η παράνομη χρήση και κατάχρηση των
καμερών από τους απλούς πολίτες, τη στιγ-
μή που στην παγίδα του «εύκολου κέρδους»
πέφτει ακόμη και το κατάλληλα εκπαιδευμέ-
νο για την παρακολούθηση καμερών προσω-
πικό; Οπως προκύπτει από το εξής χαρακτη-
ριστικό συμβάν του 1997 στην Ουάσιγκτον:
Ενα υψηλόβαθμο στέλεχος της αστυνομίας
συγκέντρωσε, μέσω καμερών, πληροφορίες
για τις πινακίδες των αυτοκινήτων που ήταν
σταθμευμένα έξω από ένα κλαμπ ομοφυλο-
φίλων και στη συνέχεια εκβίαζε τους ιδιοκτή-
τες τους!
Και δεν είναι μόνο αυτό. Οσες αντιστάσεις
και αν έχει ο χειριστής της κάμερας, δεν παύ-
ει να είναι άνθρωπος και να διακατέχεται από
προκαταλήψεις που αναπόφευκτα «κουβαλά-
ει» και στη δουλειά του. Στη Μεγάλη Βρετα-
νία, για παράδειγμα, εντοπίστηκαν χειριστές
οι οποίοι εστίαζαν δυσανάλογα το έργο της
παρακολούθησης σε έγχρωμους. Σύμφωνα
με τους δρα Κλάιβ Νόρις και δρα Γκάρι
Αρμστρονγκ του Κέντρου Εγκληματολογίας
του πανεπιστημίου του Χαλ, ένα ποσοστό
40% των ανθρώπων παρακολουθούνται χω-
ρίς να υπάρχει «εμφανής λόγος» και κυρίως
γιατί ανήκουν σε συγκεκριμένη φυλετική
ομάδα, π.χ. είναι μαύροι. Επίσης, παρακο-
λουθούνται ιδιαιτέρως ζητιάνοι και άστεγοι,
καθώς και όσοι δεν βλέπουν με καλό μάτι τις
κάμερες και προκαλούν τους «παρακολουθη-
τές» με χειρονομίες ή άλλες πράξεις. Αξίζει
επίσης να αναφερθεί πως ένα 15% των γυ-
ναικών που παρακολουθούνται στοχοποιή-
θηκαν καθαρά για λόγους ηδονοβλεψίας.
Αν γενικευτούν τα παραπάνω κρούσματα,
πού μπορεί να οδηγηθούμε;
Επί δικαίων και αδίκων
Το πρόβλημα με τις κάμερες είναι ότι δεν
είναι επιλεκτικές: Δεν καταγράφουν μόνο
τους δράστες ενός εγκλήματος, αλλά όλα τα
άτομα που βρίσκονται ή περνούν από τα μέ-
ρη που παρακολουθούνται, κάθε στιγμή της
ημέρας. Και μέσω αυτών είναι δυνατή η συλ-
λογή, επεξεργασία και χρήση των προσωπι-
κών δεδομένων δικαίων και αδίκων, καθώς
και κάθε πράξη, παράνομη ή νόμιμη. Αυτή η
εγγενής... αδιακρισία τους, όμως, δημιουργεί
στον πολίτη το ψυχολογικό φορτίο ότι ανά
πάσα στιγμή μπορεί να κατηγορηθεί για οτι-
δήποτε. Αυτό είναι λογικό να οδηγεί τους
πολίτες σε μία φοβική στάση απέναντι στο
κράτος. Η παρακολούθηση των ατόμων με
ηλεκτρονικά μέσα, ακόμη και σε δημόσιους
χώρους, έρχεται σε σύγκρουση με την απα-
γόρευση άσκησης ψυχολογικής βίας και τη
συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία των
προσωπικών δεδομένων, την προσωπική
ελευθερία και την ελεύθερη ανάπτυξη της
προσωπικότητας. Οι κάμερες καταγράφουν
καθημερινά τις συνήθειες των πολιτών και με
αμφιλεγόμενα και υποκειμενικά κριτήρια αυ-
τοί κατηγοριοποιούνται σε «παρακολουθήσι-
μους» και μη.
Αλλά αν η χρήση των καμερών δεν βοηθά
στη μείωση της εγκληματικότητας ούτε στην
απόδοση δικαιοσύνης και αν εμποδίζει τα
άτομα να φέρονται φυσιολογικά, τότε ποιος
ο λόγος που οι κυβερνήσεις, παρά το υπέρο-
γκο κόστος αγοράς και, κυρίως, συντήρησης
των κλειστών κυκλωμάτων, μάχονται τόσο
σθεναρά για τη συνέχιση της χρήση τους;
Χωρίς να θέλουμε να το συσχετίσουμε άμε-
σα, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε
ότι οι δύο προηγούμενες περίοδοι που χαρα-
κτηρίστηκαν από εκτεταμένη χρήση καμε-
ρών από κρατικές μυστικές υπηρεσίες ήταν ο
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο ψυχρός πόλε-
μος. Σε τι, λοιπόν, εξυπηρετεί η λειτουργία
τους; Καταγράφουν το έγκλημα ή απλώς μας
παρακολουθούν;
•
Στην ιστοσελίδα http://interneteyes.co.uk θα βρείτε μία ενδιαφέρουσα οικονο-
μική πρόταση. Δουλειά σας είναι να παρακολουθείτε τέσσερις κάμερες εμπορι-
κών καταστημάτων και να πατάτε ένα κουμπί όταν αντιληφθείτε κάτι ύποπτο.
Οπως κάθε άλλο άψυχο αντικείμενο,
οι ίδιες οι κάμερες δεν είναι «κακές»,
μάλιστα θα μπορούσαν υπό προϋπο-
θέσεις να περιορίσουν την εγκληματι-
κή και την παραβατική συμπεριφορά.
Αλλά τα επίσημα στοιχεία από τη
«μητρόπολη» των κλειστών κυκλωμά-
των τηλεόρασης, Μ. Βρετανία, δεί-
χνουν ότι ελάχιστα έχουν συμβάλει
στην αποτροπή και στην εξιχνίαση
εγκλημάτων.