Basic HTML Version
ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
84
CCTV - ΚΛΕΙ ΣΤΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
ας, γ) την αποτροπή και την καταστολή σοβα-
ρών αξιόποινων πράξεων κατά προσώπων και
περιουσιακών αγαθών, εφόσον με βάση
πραγματικά στοιχεία συντρέχουν επαρκείς
ενδείξεις τέλεσης αυτών και δ) τη διαχείριση
της κυκλοφορίας». Υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι
η εγκατάσταση και λειτουργία των συστημά-
των αυτών σε δημόσιους χώρους γίνεται μό-
νο από δημόσιες αρχές, με απόλυτο σεβασμό
στην αρχή της αναλογικότητας, ο ενδεχόμε-
νος κίνδυνος, δηλαδή, να δικαιολογεί την
ενεργοποίηση των καμερών και συνεπώς να
αιτιολογεί τον περιορισμό του ατομικού δικαι-
ώματος. Ως δημόσιοι χώροι νοούνται οι χώροι
που προορίζονται για κοινή χρήση, όπως οι
δρόμοι, οι πλατείες, τα άλση, η παραλία, τα
λιμάνια, καθώς και κάθε άλλος στον οποίο
έχει πρόσβαση μεγάλος αριθμός ανθρώπων,
όπως τα εμπορικά κέντρα, οι χώροι αναψυ-
χής, οι σταθμοί μετρό, τα αεροδρόμια. Σε χώ-
ρους με ελεγχόμενη είσοδο, υπαίθριους ή
κλειστούς, δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση
καμερών από τις δημόσιες αρχές, αλλά μόνο
από τον ιδιοκτήτη ή το διαχειριστή του χώ-
ρου. Θεμιτή άλλωστε κρίνει η Αρχή και τη λει-
τουργία καμερών με ευθύνη των ιδιοκτητών
και όχι των δημόσιων Αρχών, σε χώρους,
όπως τα καταστήματα, για την προστασία των
εμπορευμάτων τους ή και του υπαλληλικού
προσωπικού τους.
Αρχικά, η ΑΠΔΠΧ έδωσε την έγκρισή της
για την εγκατάσταση του συστήματος καμε-
ρών προκειμένου να διαφυλαχθούν οι Ολυ-
μπιακοί Αγώνες για το χρονικό διάστημα από
1/7/2004 έως 4/10/2004, οπότε ήταν η λήξη
των Παραολυμπιακών Αγώνων. Οι Ολυμπιακοί
Αγώνες τελείωσαν, αλλά... μας έμειναν οι κά-
μερες και έπρεπε με κάποιο τρόπο να «αξιο-
ποιηθούν». Γι’ αυτό, με νέα απόφασή της, η
Αρχή έδωσε παράταση έξι μηνών στην λει-
τουργία των καμερών που βρίσκονταν στο
οδικό δίκτυο του νομού Αττικής. Επειδή ο λό-
γος της παράτασης ήταν η διαχείριση της κυ-
κλοφορίας, αρκετές κάμερες που δεν είχαν
σχέση με αυτή, έπρεπε να απομακρυνθούν.
Μετά από παράκληση του αρμόδιου Υπουρ-
γείου ακολούθησε νέα παράταση στη χρήση
τους, με αποκλειστικό πλέον σκοπό τη δια-
χείριση της κυκλοφορίας, παρά το τότε αίτη-
μα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης να παρα-
ταθεί η λειτουργία τους και να «επεκταθεί» η
χρήση τους. Μεταξύ άλλων, ζητούσαν τη δυ-
νατότητα χρήσης του συστήματος κατά τη
διάρκεια συγκεντρώσεων και συναθροίσεων.
Τον Οκτώβριο του 2007 επιβάλλεται πρό-
στιμο στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης από
την ΑΠΔΠΧ, αφού προέκυψαν στοιχεία πως οι
κάμερες που είχαν εγκριθεί για διαχείριση
της κυκλοφορίας σε κεντρικά σημεία της
Αθήνας είχαν χρησιμοποιηθεί και για την πα-
ρακολούθηση συγκεντρώσεων. Οι αποφάσεις
της Αρχής καταργήθηκαν άτυπα με εγκύκλιο
του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γ. Σανιδά,
με την οποία, στα τέλη Οκτωβρίου 2007 (κι
ενώ εκκρεμούσε απόφαση του Συμβουλίου
της Επικρατείας για την επέκταση της λει-
τουργίας των καμερών), νομιμοποιούσε τη
χρήση καμερών κατά τη διάρκεια διαδηλώ-
σεων και προέτρεπε τις διωκτικές αρχές να
τις χρησιμοποιούν ως «βουβούς μάρτυρες»
για την καταγραφή των επεισοδίων, προκει-
μένου το υλικό να χρησιμοποιηθεί ως απο-
δεικτικό μέσο στα δικαστήρια για την τιμωρία
των δραστών. Ο Γ. Σανιδάς υποστήριξε πως η
ανεξάρτητη ΑΠΔΠΧ είναι ιεραρχικά κατώτερη
από την εισαγγελία, άποψη με την οποία δια-
φώνησε ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών,
εκπρόσωποι του οποίου δήλωσαν πως «η
γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Α.Π. συνι-
στά θεσμική υπέρβαση και υποκατάσταση
της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρμοδιό-
τητος της Αρχής Προστασίας Προσωπικών
Δεδομένων, του ρόλου και της λειτουργίας
της». Λίγες μέρες αργότερα, στις 19 Νοεμβρί-
ου 2007, ο πρόεδρος και τα μέλη της ΑΠΔΠΧ
οδηγήθηκαν σε παραίτηση, αφού η κυβέρνη-
ση δεν τους στήριξε. Κατά τον εορτασμό της
επετείου του Πολυτεχνείου, οι κάμερες χρη-
σιμοποιήθηκαν για την καταγραφή της εκδή-
λωσης και των διαδηλωτών με τη δικαιολο-
γία πως παρακολουθούν με εισαγγελική πα-
ραγγελία την κυκλοφορία και τους πεζούς.
Είναι περιττό να αναφέρουμε πως λόγω της
συγκέντρωσης η κυκλοφορία είχε διακοπεί...
Απαξιώθηκε, έτσι, μία Αρχή που είχε οριστεί
ως ανεξάρτητη, στο όνομα της ασφάλειας
των πολιτών. Σύμφωνα με το ισχύον σήμερα
καθεστώς, οι κάμερες λειτουργούν ελεύθε-
ρα στους δημόσιους χώρους για λόγους
ασφαλείας, καθώς και για την πρόληψη και
την αποτροπή αξιόποινων πράξεων κατά τη
διάρκεια διαδηλώσεων, υπό την εποπτεία
των εισαγγελικών αρχών.
Καταπάτηση δικαιωμάτων;
To κρίσιμο ερώτημα είναι: Μήπως στο όνο-
μα της ασφάλειας των πολιτών καταπατού-
νται τα ατομικά δικαιώματά μας; Οπως είπα-
με, οι πρώτες αντιδράσεις που είχαν δημιουρ-
γηθεί στην Αγγλία έχουν πια μηδενιστεί και
τη θέση τους έχει πάρει η νοοτροπία πως «αν
δεν έχεις κάτι να κρύψεις, δεν υπάρχει λόγος
να φοβάσαι τις κάμερες». Κατά πόσο, όμως,
ισχύει αυτό;
Σύμφωνα με το ACLU (American Civil Liber-
ties Union) έναν αμερικανικό οργανισμό που
από το 1920 λειτουργεί ως φρουρός των
ελευθεριών των πολιτών, όταν οι πολίτες πα-
ρακολουθούνται από τις αρχές είναι πιο προ-
σεκτικοί και λιγότερο αυθόρμητοι. Προσπα-
θούν να μην τραβήξουν την προσοχή πάνω
τους. Προσέχουν τα βιβλία και τα περιοδικά
που διαβάζουν σε δημόσιους χώρους, απο-
φεύγοντας τίτλους που θα προκαλέσουν την
προσοχή των παρατηρητών. Προσέχουν πώς
να ντυθούν ώστε να μη μοιάζουν με τρομο-
κράτες ή μέλη συμμοριών και, σταδιακά, παύ-
ΚΑΜΕΡΕΣ CCTV: ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Π
ώς φτάσαμε στη σημερινή κατάστα-
ση της σιωπηρής αποδοχής ή, καλύ-
τερα, ανοχής των κλειστών κυκλω-
μάτων τηλεόρασης που «γράφουν» ζωντα-
νή εικόνα από δημόσιους χώρους;
Η «εξοικείωση» του κόσμου με αυτά τα
συστήματα διαρκούς παρακολούθησης έγι-
νε, φυσικά, σταδιακά. Οι ιθύνοντες γνώρι-
ζαν πως ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί
ένα μίνιμουμ ανοχής τους από τους πολίτες
ήταν η εγκατάστασή τους να γίνει στο όνο-
μα της ασφάλειας του πολίτη. Εμενε να
βρουν τρόπους για να εξοικειώσουν τον
κόσμο με την ιδέα της κάμερας, ώστε στα-
διακά να διευρύνουν και να γενικεύσουν
τη χρήση της στους δημόσιους χώρους.
Αρωγός των αρχών σε αυτό το δύσκολο
έργο ήταν, φυσικά, το ισχυρότερο μέσο
που έχει γεννήσει ο σύγχρονος πολιτι-
σμός: Η τηλεόραση. Η διαδικασία εξοικεί-
ωσης ξεκίνησε με την «πρωτότυπη» ιδέα
των παιχνιδιών τύπου ριάλιτι: Οι παίκτες
έμπαιναν σε ένα χώρο, όπου κάθε κίνησή
τους καταγραφόταν από κάμερες όλες τις
ώρες της ημέρας και κάθε τηλεθεατής είχε
τη δυνατότητα να τους παρακολουθεί από
το σπίτι του. Στη συνέχεια, πλήθυναν στα
κεντρικά δελτία ειδήσεων περιστατικά με
σκηνές καταδίωξης υπόπτων και επίλυσης
εγκλημάτων από την αστυνομία με τη βοή-
θεια ηλεκτρονικών μέσων, που έκαναν τον
κόσμο να πιστέψει ότι και οι ίδιοι θα ήταν
πιο ασφαλείς, αν κάποιος τους παρακο-
λουθούσε από μία κάμερα όλη μέρα και
νοιαζόταν για την ασφάλειά τους.
Από τις πρώτες πόλεις που εγκατέστησαν
κάμερες σε δημόσιο χώρο, προκειμένου
να διαφυλαχτεί η ασφάλεια των πολιτών
της, ήταν το Ολίν της Νέας Υόρκης. Τον
Σεπτέμβριο του 1968, κατά μήκος ενός
δρόμου της πόλης εγκαταστάθηκαν πολλές
κάμερες με σκοπό την καταπολέμηση του
εγκλήματος. Τα αποτελέσματα τότε φάνη-
καν να είναι καλά και το παράδειγμα του
Ολίν ακολούθησαν άλλες πόλεις σε πολ-
λές άλλες χώρες . Αρχικά, η χρήση των
κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης που
κατέγραφαν τα πάντα στους προστατευό-
μενους χώρους έγινε πολύ κοινή σε τρά-
πεζες και εμπορικά καταστήματα, για την
αποθάρρυνση των ληστών και άλλων πα-
ραβατικών ή και την κατοπινή αναγνώρισή
τους. Από τις τράπεζες και τα καταστήματα
διαδόθηκε και σε άλλους χώρους που θε-
ωρήθηκαν πρόσφοροι για τέτοιου είδους
προστασία.