Basic HTML Version
κακούργημα ή πλημμέλημα, αποδεικνύεται
έξη και ότι είναι εν γένει επικίνδυνος για τη
δημόσια τάξη και ασφάλεια.»
Διαβαθμίσεις των αξιόποινων
πράξεων
Αξιόποινη πράξη είναι η κοινωνικά αποδο-
κιμαστέα–κατακριτέα κοινωνικά εξωτερικευ-
μένη, ανθρώπινη συμπεριφορά που επισύρει
μία ποινή. Από τις αξιόποινες πράξεις έχουμε
τρεις διακρίσεις, οι οποίες προκύπτουν από
το άρθρο 18 του Π. Κ.: Kάθε πράξη που τιμω-
ρείται με την ποινή του θανάτου (η οποία
έχει καταργηθεί) ή την ποινή της κάθειρξης,
είναι κακούργημα. Κάθε πράξη που τιμωρεί-
ται με την ποινή της φυλάκισης, της χρηματι-
κής ποινής ή περιορισμό σε ειδικό κατάστημα
κράτησης νέων (Ν. 3189/2003), είναι πλημ-
μέλημα. Τέλος, κάθε πράξη που τιμωρείται
με κράτηση ή πρόστιμο είναι πταίσμα. Για να
είναι μία πράξη κακούργημα, πλημμέλημα ή
πταίσμα, θα πρέπει να πληροί δύο προϋπο-
θέσεις: Να είναι άδικη και καταλογιστή. Το
άδικο μίας πράξης ερμηνεύεται από το εάν
εμπίπτει σε κάποια από τις διατάξεις του Ποι-
νικού Κώδικα ή των ειδικών ποινικών νόμων.
Το εάν είναι καταλογιστή, έχει να κάνει με
τον ψυχικό δεσμό του δράστη προς την πρά-
ξη του και το επιγενόμενο αποτέλεσμα. Κύ-
ριο στοιχείο του καταλογισμού είναι η υπαι-
τιότητα, η οποία έχει δύο διαβαθμίσεις, τον
δόλο και την αμέλεια (βλ. σχετικό ένθετο).
Το Ειδικό Μέρος του ΠΚ
Μετά τη γενική αναφορά περί των εγκλη-
μάτων και των ποινών, κρίσιμο είναι να απο-
σαφηνιστούν βασικές έννοιες σχετικά με τα
επιμέρους εγκλήματα. Αυτά χωρίζονται σε
κατηγορίες, ανάλογα με το έννομο αγαθό το
οποίο διακυβεύεται κάθε φορά από τη διά-
πραξή τους.
Εγκλήματα κατά της ζωής
n
Ανθρωποκτονία από δόλο:
Προβλέπεται
από το άρθρο 299 του Ποινικού Κώδικα,
είναι κακούργημα και επισύρει την ποινή
της κάθειρξης. Στην πρώτη παράγραφο
περιγράφεται η ανθρωποκτονία σε ήρεμη
ψυχική κατάσταση και στη δεύτερη η αν-
θρωποκτονία σε βρασμό ψυχικής ορμής
που τιμωρείται με την ποινή της πρόσκαι-
ρης κάθειρξης.
n
Ανθρωποκτονία εξ αμελείας:
Αντίθετα με
την ανθρωποκτονία από πρόθεση, στην
ανθρωποκτονία εξ αμελείας η τιμωρία
προβλέπει φυλάκιση τουλάχιστον τριών
μηνών, κατατάσσοντας το έγκλημα στην
κατηγορία των πλημμελημάτων.
Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας
n
Κλοπή:
Σύμφωνα με το άρθρο 372 του
Ποινικού Κώδικα, τελεί το αδίκημα της
κλοπής όποιος αφαιρεί παράνομα από την
κατοχή άλλου πράγμα, με σκοπό να το
ιδιοποιηθεί. Τιμωρείται με την ποινή της
φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών και
αποτελεί πλημμέλημα. Εξαίρεση αποτελεί
η κλοπή αντικειμένου μεγάλης αξίας, η
οποία επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχι-
στον 2 ετών.
n
Ληστεία:
Το αδίκημα της ληστείας είναι
σύνθετο. Αποτελείται από δύο πράξεις,
την κλοπή και την παράνομη βία. Πρέπει,
δηλαδή, να χρησιμοποιηθεί βία από το
δράστη για να αφαιρεθεί το πράγμα από
την κατοχή κάποιου. Συνιστά κακούργημα
(άρθρο 380 του Ποινικού Κώδικα) και τιμω-
ρείται με πρόσκαιρη κάθειρξη. Στην περί-
πτωση θανάτωσης του θύματος εξαιτίας
ιδιαίτερα σκληρής βίας, προβλέπεται η
ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
n
Υπεξαίρεση:
Υπεξαίρεση (άρθρο 375 του
Ποινικού Κώδικα) θεωρείται το αδίκημα
κατά το οποίο κάποιος ιδιοποιείται παρα-
νόμως πράγμα που βρίσκεται στην κατοχή
του. Ειδοποιός διαφορά κλοπής & υπεξαί-
ρεσης είναι το δεδομένο ότι στην κλοπή ο
δράστης αφαιρεί το πράγμα από την κατο-
χή του θύματος, ενώ στην υπεξαίρεση το
πράγμα βρίσκεται στη σφαίρα κατοχής του
δράστη και απλώς το ιδιοποιείται παρανό-
μως. Είναι πλημμέλημα και επισύρει την
ποινή της φυλάκισης έως δύο έτη.
n
Φθορά ξένης ιδιοκτησίας:
Σύμφωνα με
το άρθρο 381 του Ποινικού Κώδικα τελεί
το αδίκημα της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας
όποιος με πρόθεση καταστρέφει ή βλά-
πτει ολικά ή μερικά ξένο πράγμα, καθιστώ-
ντας ανέφικτη τη χρήση του και τιμωρείται
με φυλάκιση μέχρι δύο ετών. Αποτελεί
πλημμέλημα.
Εγκλήματα κατά της προσωπικής
ελευθερίας
n
Απειλή:
Σύμφωνα με το άρθρο 333 του
Ποινικού Κώδικα, όποιος προκαλεί σε άλ-
λον τρόμο ή ανησυχία (πιθανώς με την
απειλή όπλου), τιμωρείται με φυλάκιση
μέχρι ενός έτους ή χρηματική ποινή. Απο-
τελεί πλημμέλημα.
n
Διατάραξη οικιακής ειρήνης:
Βάσει του
άρθρου 334 του Ποινικού Κώδικα, όποιος
εισέρχεται παράνομα ή παραμένει παρά-
νομα στην κατοικία άλλου, διαπράττει το
αδίκημα της διατάραξης οικιακής ειρήνης,
το οποίο τιμωρείται με φυλάκιση έως ενός
έτους ή χρηματική ποινή, αποτελώντας
πλημμέλημα.
Εγκλήματα κατά της γενετήσιας
ελευθερίας
n
Βιασμός:
Τελεί το έγκλημα του βιασμού
όποιος μεταχειρίζεται παράνομη βία για να
έρθει σε σεξουαλική επαφή με άλλο άτο-
ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
50
Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Σ
το πλαίσιο της ελληνικής ποινικής έννομης τάξης, ενυπάρ-
χουν οι ποινές, διαιρούμενες σε κύριες και παρεπόμενες, και
τα μέτρα ασφαλείας που ως στόχο έχουν την «αχρήστευση»
των εγκληματιών για ορισμένο χρονικό διάστημα, με στόχο την
αποτροπή τέλεσης νέων εγκλημάτων.
Οι κύριες ποινές διαιρούνται σε:
1. Στερητικές της ελευθερίας
Οι στερητικές της ελευθερίας ποινές διακρίνονται περαιτέρω σε:
n
Κράτηση, η οποία έχει διάρκεια από μία μέρα έως έναν μήνα
n
Φυλάκιση, η οποία μπορεί να έχει διάρκεια από δέκα ημέρες
έως πέντε χρόνια
n
Κάθειρξη, η οποία διακρίνεται σε πρόσκαιρη και διαρκεί από πέ-
ντε έως 20 έτη, σε ισόβια και σε αορίστου χρόνου για τους καθ’
έξη υπότροπους εγκληματίες
n
Περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων για έφηβους
εγκληματίες βάσει του Ν. 3189/2003
2. Ποινές σε χρήμα
Αυτές διακρίνονται περαιτέρω σε:
n
Χρηματική ποινή:
Μπορεί να είναι από 150 έως 1.500 ευρώ
n
Πρόστιμο:
Μπορεί να είναι από 29 έως 590 ευρώ
Εκτός από τις παραπάνω κύριες ποινές, υπάρχουν και οι παρεπόμε-
νες, οι οποίες είναι:
• Η δημοσίευση καταδικαστικής απόφασης
• Η απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος
• Η αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων
• Η δήμευση κατά το άρθρο 76 παράγραφος 1 του Ποινικού Κώδικα
Αξιο αναφοράς είναι το ότι δεν υφίσταται στο δικαιικό σύστημά μας
η ποινή του θανάτου. Καταργήθηκε με το Ν. 2172/1993 και με την
κύρωση του 13ου πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) για όλα τα εγκλήματα, ακόμη
και για αυτό της εσχάτης προδοσίας. Επί της ουσίας, η θανατική
ποινή είχε περιπέσει σε αχρησία από τη μεταπολίτευση και ύστερα,
ενώ η τελευταία εν Ελλάδι εκτέλεση πραγματοποιήθηκε στις 25
Αυγούστου 1972.
ΠΟΙνΕΣ