Basic HTML Version
ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
15
Τ
άδε έφη ο Γερμανός καθηγητής της
Ιστορίας της Οικονομίας, Albrecht
Ritschl. Το θέμα είναι ποιος τον ακούει.
Αυτή η συνέντευξη του Γερμανού καθηγητή
στο «Spiegel» ενδεχομένως να μην κάνει το
γύρο του ελληνικού Διαδικτύου. Λίγοι θα την
πάρουν είδηση και ακόμη λιγότεροι θα τη
διαβάσουν ολόκληρη. Αν πάντως θέλετε να
δείτε και μία άλλη, ψύχραιμη άποψη σχετικά
με το ελληνικό χρέος, καλό θα ήταν να της
ρίξετε μία ματιά:
Spiegel: Η Γερμανία συζητά αυτό τον και-
ρό για περαιτέρω οικονομική βοήθεια για
την Ελλάδα, σαν υπεράνω όλων ηθικολό-
γος. Η κυβέρνηση ενεργεί με ακαμψία, σύμ-
φωνα με τη ρήση «λεφτά θα πάρετε μόνο
αν κάνετε αυτό που σας λέμε». Είναι δίκαιη
αυτή η συμπεριφορά
;
Ritschl:
Όχι, είναι απολύτως αδικαιολόγητη.
Η Γερμανία έζησε τις μεγαλύτερες χρεοκο-
πίες της νεότερης ιστορίας. Τη σημερινή οι-
κονομική ανεξαρτησία της και τη θέση της
ως «διδασκάλου» της Ευρώπης τη χρωστά
στις ΗΠΑ, οι οποίες μετά τον Α’, αλλά και το
Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο παραιτήθηκαν από το
δικαίωμά τους για τεράστια χρηματικά ποσά.
Αυτό δεν το θυμάται κανένας.
Spiegel: Τι ακριβώς συνέβη τότε;
Ritschl:
Η δημοκρατία της Βαϊμάρης κατόρ-
θωσε να επιζήσει μέχρι το 1929 αποκλειστι-
κά με δανεικά, τα δε χρήματα για τις αποζη-
μιώσεις του Α’ ΠΠ τα δανείστηκε από τις
ΗΠΑ. Αυτή η «δανειακή πυραμίδα» κατέρρευ-
σε με την κρίση του 1931. Τα χρήματα των
δανείων των ΗΠΑ είχαν εξαφανιστεί, η ζημιά
για τις ΗΠΑ ήταν τεράστια, οι συνέπειες για
την παγκόσμια οικονομία καταστροφικές.
Spiegel: Το ίδιο συνέβη και μετά το Β’ ΠΠ;
Ritschl:
Η Αμερική τότε φρόντισε να μη
θέσει κανένας από τους Συμμάχους αξιώσεις
για αποζημίωση. Εκτός από μερικές εξαιρέ-
σεις, ματαιώθηκαν όλες οι αξιώσεις μέχρι μία
μελλοντική επανένωση των δύο Γερμανιών.
Αυτό ήταν πολύ ζωτικό για τη Γερμανία, ήταν
στην ουσία η οικονομική βάση του γερμανι-
κού μεταπολεμικού θαύματος. Αλλά παράλ-
ληλα, τα θύματα της γερμανικής κατοχής
ήταν αναγκασμένα να αποποιηθούν τα δικαι-
ώματά τους για αποζημίωση, μεταξύ αυτών
και οι Έλληνες.
Spiegel: Στη σημερινή κρίση παίρνει η
Ελλάδα από την Ευρώπη και ΔΝΤ 110 δισ.
και συζητιέται ένα πρόσθετο πακέτο, που
θα είναι εξίσου μεγάλο. Πρόκειται, δηλαδή,
για πολλά χρήματα. Πόσο μεγάλες ήταν οι
γερμανικές χρεοκοπίες;
Ritschl:
Αναλογικά με την οικονομική επι-
φάνεια που είχαν οι ΗΠΑ εκείνη την εποχή,
τα γερμανικά χρέη της δεκαετίας του ‘30 ισο-
δυναμούν με το κόστος της κρίσης του 2008.
Συγκριτικά, λοιπόν, τα χρέη της Ελλάδας εί-
ναι μηδαμινά.
Spiegel: Εάν υπήρχε μία παγκόσμια λίστα
για «βασιλιάδες της χρεοκοπίας», ποια θα
ήταν η θέση της Γερμανίας;
Ritschl:
Αυτοκρατορική. Σε σχέση με την
οικονομική επιφάνεια της χώρας, η Γερμανία
είναι ο μεγαλύτερος αμαρτωλός του 20ού
αιώνα και πιθανόν της νεότερης οικονομικής
ιστορίας.
Spiegel: Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της
Γερμανίας θεωρείται ως υλοποίηση της στα-
θερότητας. Πόσες φορές έχει χρεοκοπήσει
η Γερμανία;
Ritschl:
Εξαρτάται πώς το υπολογίζει κά-
ποιος. Τον τελευταίο αιώνα, τουλάχιστον
τρεις φορές. Μετά την τελευταία στάση
πληρωμών στη δεκαετία του ‘30, ανακουφί-
στηκε η Γερμανία από τις ΗΠΑ με μία μείω-
ση χρεών ή αλλιώς «κούρεμα», που ισοδυ-
ναμεί με ένα μεγαλόπρεπο afro look που
μετατρέπεται σε φαλάκρα. Από τότε κρατά
η χώρα την οικονομική λάμψη της, ενώ οι
υπόλοιποι Ευρωπαίοι δούλευαν σαν σκλά-
βοι για να ορθοποδήσουν από τις καταστρο-
φές του πολέμου και τη γερμανική κατοχή.
Ακόμη και το 1990 είχαμε μία στάση πληρω-
μών. Ο τότε καγκελάριος Kohl αρνήθηκε να
υλοποιήσει τη Συμφωνία του Λονδίνου του
1953. Η συμφωνία έλεγε ότι οι γερμανικές
πολεμικές αποζημιώσεις στην περίπτωση
της επανένωσης των Γερμανιών θα έπρεπε
να τεθούν υπό επαναδιαπραγμάτευση. Η
Γερμανία, όμως, δεν πλήρωσε αποζημιώσεις
μετά το 1990 (πλην ελαχίστων), ούτε τα
αναγκαστικά δάνεια ούτε τα έξοδα κατοχής.
Η Ελλάδα είναι ένα από τα κράτη που δεν
πήραν δεκάρα.
Spiegel: Σε αντίθεση με το 1953, συζητεί-
ται επί του παρόντος η διάσωση της Ελλά-
δας, λιγότερο μέσω μίας μείωσης των χρε-
ών και περισσότερο μέσω μίας παράτασης
του χρόνου πληρωμής των κρατικών ομο-
λόγων, δηλαδή, μίας ήπιας αναπροσαρμο-
γής των χρεών. Μπορούμε εδώ να μιλάμε
για επαπειλούμενη χρεοκοπία;
Ritschl:
Οπωσδήποτε. Ακόμη και αν ένα
κράτος δεν είναι 100% ανίκανο να ικανοποιή-
σει τους πιστωτές του, μπορεί να είναι υπό
χρεοκοπία. Ακριβώς όπως στην περίπτωση
της Γερμανίας τη δεκαετία του ‘50, είναι
ψευδαίσθηση να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα
θα μπορέσει μόνη της να πληρώσει τα χρέη.
Και όποιος δεν το μπορεί, είναι εξ ορισμού
χρεοκοπημένος. Τώρα θα έπρεπε να καθορι-
στεί ποια χρηματικά ποσά είναι έτοιμοι οι πι-
στωτές να θυσιάσουν. Δηλαδή, θα πρέπει να
βρούμε ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο.
Spiegel: Το κράτος που πληρώνει τα πε-
ρισσότερα, είναι η Γερμανία.
Ritschl:
Μάλλον κάπως έτσι θα πρέπει να
γίνει. Αλλά ήμασταν στο παρελθόν πολύ
ανέμελοι. Η βιομηχανική παραγωγή μας κέρ-
δισε πολλά από τις υπέρογκες εξαγωγές. Οι
ανθελληνικές θέσεις που προβάλλονται από
τα εδώ ΜΜΕ, είναι πολύ επικίνδυνες. Μην
ξεχνάτε ότι ζούμε μέσα σε ένα γυάλινο σπίτι:
Το οικονομικό θαύμα μας έγινε δυνατό απο-
κλειστικά και μόνο επειδή δεν αναγκαστήκα-
με να πληρώσουμε αποζημιώσεις.
Spiegel: Η Γερμανία, δηλαδή, θα έπρεπε
να είναι πιο συγκρατημένη;
Ritschl:
Η Γερμανία στον 20ό αιώνα άρχισε
δύο πολέμους, το δεύτερο δε τον διεξήγαγε
ως πόλεμο αφανισμού και εξολόθρευσης και
στη συνέχεια οι εχθροί της αποποιήθηκαν εν
μέρει ή και καθολικά το δικαίωμά τους για
αποζημιώσεις. Το ότι η Γερμανία πραγματο-
ποίησε το θαύμα της πάνω στις πλάτες άλ-
λων Ευρωπαίων, δεν το έχουν ξεχάσει οι
Έλληνες. Γνωρίζουν πολύ καλά τα εχθρικά
άρθρα και τις γνώμες των γερμανικών ΜΜΕ.
Αν η διάθεση των Ελλήνων γίνει πολύ πιο
επιθετική, μπορεί να αναβιώσουν οι παλιές
διεκδικήσεις, αρχίζοντας από την Ελλάδα.
Και αν η Γερμανία αναγκαστεί ποτέ να πλη-
ρώσει, θα μας πάρουν ακόμη και τα σώβρα-
κα. Θα έπρεπε αντίθετα να είμαστε ευγνώμο-
νες, να εξυγιάνουμε την Ελλάδα με τα λε-
φτά μας. Αν εμείς εδώ παίξουμε το παιγνίδι
των ΜΜΕ, παριστάνοντας το χοντρό Εμίλ που
καπνίζει το πούρο του και αρνείται να πλη-
ρώσει, κάποτε κάποιοι θα μας στείλουν τους
παλιούς λογαριασμούς.
Spiegel: Τουλάχιστον στο τέλος, ας κά-
νουμε μερικές ηπιότερες σκέψεις: Αν μπο-
ρούσαμε να μάθουμε κάτι από τις εξελίξεις,
ποια λύση θα ήταν η καλύτερη για την
Ελλάδα και τη Γερμανία;
Ritschl:
Οι χρεοκοπίες της Γερμανίας τα
περασμένα χρόνια το δείχνουν: Το λογικότε-
ρο είναι τώρα να συμφωνηθεί μία μείωση
του χρέους. Όποιος δάνεισε λεφτά στην
Ελλάδα, πρέπει να χάσει ένα μεγάλο μέρος
τους. Αυτό θα ήταν καταστροφικό για τις
τράπεζες, γι’ αυτό θα ήταν αναγκαίο ένα
πρόγραμμα βοήθειας. Μπορεί αυτή η λύση
να είναι ακριβή για τη Γερμανία, αλλά έτσι κι
αλλιώς θα πρέπει να πληρώσουμε. Και έτσι
θα είχε και η Ελλάδα μία ευκαιρία για μία νέα
αρχή.
Albrecht Ritschl στο «Spiegel»: «Οι Έλληνες, αν θέλουν, μας
παίρνουν και τα σώβρακα»
Onalert.gr
8/11/2011