Basic HTML Version
ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
26
AΣΤΥΝΟΜΕΥΣΗ ΜΕ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ
σου που αντίκειται στο νόμο ή προκαλεί το
κοινό αίσθημα, καθώς και το αόριστο «να ει-
σέρχονται, χωρίς ιδιαίτερο λόγο, σε καφε-
νεία, λέσχες, καφετέριες και γενικά σε νυ-
χτερινά κέντρα ή σε κατοικίες».
Αξίζει να σημειώσουμε ότι γι’ αυτό το πρό-
γραμμα πραγματοποιήθηκαν συσκέψεις με
τη συμμετοχή του στελεχών του τοπικού
Αστυνομικού Τμήματος, μελών της διοίκησης
του δήμου, καθώς και υπηρεσιακών παραγό-
ντων. Συστήθηκε επιτροπή ως υπεύθυνη για
την επιλογή των εθελοντών, αποτελούμενη
από εν ενεργεία και απόστρατους αστυνομι-
κούς, καθώς και ψυχολόγο. Η υλοποίησή του
δε τέθηκε υπό την αιγίδα του τότε Υπουργεί-
ου Δημόσιας Τάξης, με ενίσχυση από το δή-
μο του Βύρωνα. Δυστυχώς, αυτό το πρό-
γραμμα δεν πέρασε ποτέ από το δημοτικό
συμβούλιο, διότι, όπως ήταν αναμενόμενο,
προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εκ μέρους
διάφορων κοινωνικών φορέων, οι οποίες
προβλήθηκαν δεόντως στα μέσα ενημέρω-
σης, με αποτέλεσμα το πρόγραμμα να εγκα-
ταλειφθεί.
Το εγχείρημα του δήμου Βύρωνα φάνηκε
να γίνεται με προχειρότητα και αδικαιολόγη-
τη βιασύνη, χωρίς τα γερά θεμέλια που θα
εξασφάλιζαν τη βιωσιμότητα και την επιτυχία
του. Ως αρχική σκέψη για την εφαρμογή και
στη χώρα μας δοκιμασμένων στο εξωτερικό
προγραμμάτων συμμετοχής του κοινού στην
εθελοντική αστυνόμευση, ήταν άψογο. Στο
σχεδιασμό και στην υλοποίηση, όμως, απέ-
τυχε πλήρως, διότι προκάλεσε αντιδράσεις
που βασίζονταν σε δύο κυρίως κατηγορίες
επιχειρημάτων:
•
Πρώτον, φάνηκε ως προσπάθεια της Πολι-
τείας να δημιουργηθεί και διευρυνθεί ένας
μηχανισμός συνεργατών της Αστυνομίας μέ-
σα στη γειτονιά, οι οποίοι θα εξυπηρετούσαν
άλλους σκοπούς και όχι την υποβοήθηση
του έργου της Αστυνομίας.
•
Το δεύτερο επιχείρημα ήταν ότι η Πολιτεία
επιχειρούσε έτσι να καταστήσει συνυπεύθυ-
νους τους πολίτες –ως μη συνεργαζόμενους
με αυτή– για την αυξανόμενη εγκληματικό-
τητα, την οποία δεν μπορούσε να αντιμετω-
πίσει η ίδια.
Επίσης, ανέκυπτε και νομικό για τις τότε
συνθήκες ζήτημα. Όπως έχει αναφέρει η κα-
θηγήτρια στη Νομική Σχολή και στις Σχολές
της Αστυνομικής Ακαδημίας, Ζωή Παπαϊωάν-
νου,
«το όλο σχήμα παραπέμπει σε παραχώ-
ρηση αστυνομικής εξουσίας. H περιπολία,
έτσι όπως ορίστηκε από τη δημοτική Αρχή
(στολή, περιπολικά κ.λπ.) είναι καθαρά αστυ-
νομικό μέτρο. Είναι έργο αποκλειστικό της
δημόσιας Αστυνομίας. Και απαραίτητη προϋ-
πόθεση για να ισχύσει κάτι άλλο, αποτελεί η
ύπαρξη ρητής διάταξης νόμου, τυπικού ή ου-
σιαστικού, βάσει ρητής νομοθετικής εξουσιο-
δότησης και χορήγησης σχετικής άδειας».
Μάλιστα η ίδια υπενθύμισε και την απόφαση
του ΣτΕ με την οποία κρίθηκε αντισυνταγμα-
τική η είσπραξη προστίμων για λογαριασμό
δήμου από ιδιωτική εταιρεία. Κατά το διδά-
κτορα του Συνταγματικού Δικαίου, Δημήτρη
Μπελαντή, είχαν εντοπισθεί δύο προβλήμα-
τα: Πρώτον, ότι για τη δημιουργία τέτοιας
εθελοντικής υπηρεσίας δεν υπάρχει κανένα
νομικό έρεισμα στην ελληνική νομοθεσία και
το δεύτερο ότι δεν υπάρχει ρητά σε αυτή η
έννοια του «υπόπτου».
Εθελοντική αστυνόμευση και
στη χώρα μας
Ο εθελοντισμός γενικά αποτελεί θεσμό
μείζονος σημασίας σε όλα τα επίπεδα. Για
παράδειγμα, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το
επίτευγμα των εθελοντών πολιτών στους
Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ειδικά στον
τομέα της αστυνόμευσης, έχει τις δυνατότη-
τες να εξελιχθεί σε σημαντικότατο κοινωνικό
θεσμό, αφού βασίζεται στην εκούσια και ανι-
διοτελή συμμετοχή των πολιτών στις προ-
σπάθειες της Αστυνομίας να καταπολεμήσει
το έγκλημα και να προσφέρει τις καλύτερες
δυνατές υπηρεσίες στο σύνολο.
Εφόσον τη-
ρηθούν όλες οι ασφαλιστικές δικλίδες από
πλευράς της Πολιτείας, θα συντρέχουν πλέ-
Τ
ο φαινόμενο της αυξημένης εγκληματικότητας δεν αντιμετω-
πίζεται αποκλειστικά με μέτρα καταστολής, διότι τα αριθμητι-
κά δεδομένα και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του μικροε-
γκλήματος έχουν αλλάξει δραματικά στη χώρα μας την τελευταία
εξαετία, εις βάρος της Ελληνικής Αστυνομίας. Και αυτός ο εις βά-
ρος της συσχετισμός δυνάμεων επιδεινώνεται από την κάκιστη οι-
κονομική συγκυρία. Σε αυτό το πλαίσιο, οι παρακάτω διαπιστώσεις
και προτάσεις του κ. Άγγελου Τσιγκρή είναι άκρως ενδιαφέρου-
σες. Ο δικηγόρος Άγγελος Τσιγκρής διδάσκει Εγκληματολογία
στην Αστυνομική Ακαδημία στη Ελλάδα και στην Κύπρο. Έχει δια-
τελέσει εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Δίκτυο Πρόληψης της
Εγκληματικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη Μόνιμη Αντι-
προσωπία του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και την Ποι-
νική Δικαιοσύνη και είναι συγγραφέας του βιβλίου «Αντεγκληματι-
κή Πολιτική για την Ελλάδα του 21ου Αιώνα» (εκδόσεις Ινστιτού-
του Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής», 2003).
Κάθε κοινωνική οργάνωση έχει την εγκληματικότητα που της ανα-
λογεί. Οι δείκτες διακύμανσης της εγκληματικότητας που παρου-
σιάζει μία κοινωνία στο χώρο και στο χρόνο, αποτελούν την πλέον
αξιόπιστη μονάδα μέτρησης των φαινομένων κοινωνικής παθογέ-
νειας.
Σήμερα, η ανασφάλεια των Ελλήνων έχει φτάσει σε ανησυχητι-
κούς δείκτες. Οι πολίτες αισθάνονται απροστάτευτοι. Η χώρα μας
βρίσκεται στο έλεος ληστρικών επιθέσεων αδίστακτων συμμο-
ριών. Το έγκλημα στη χώρα μας αυξάνεται με δραματικούς ρυθ-
μούς. Μέσα σε έναν χρόνο διπλασιάστηκαν οι ένοπλες ληστείες,
ενώ πρωτοφανή αύξηση καταγράφουν και όλοι οι υπόλοιποι ποιο-
τικοί και ποσοτικοί δείκτες του εγκλήματος. Παρ’ όλο που οι αστυ-
νομικοί –πολλές φορές– ξεπερνούν τους εαυτούς τους για να αντα-
ποκριθούν στην αποστολή τους, το κράτος απουσιάζει. Η επιχειρη-
σιακή ετοιμότητα της Ελληνικής Αστυνομίας φθίνει καθημερινά. Οι
υπηρεσίες υπολειτουργούν και οι ελλείψεις σε προσωπικό και μέ-
σα είναι πλέον ασφυκτικές.
Για το σχεδιασμό μίας ορθολογικής αντιεγκληματικής πολιτικής εί-
ναι απαραίτητα τα ακόλουθα:
•
Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου και της λειτουργίας της Ελλη-
νικής Αστυνομίας ως κατεξοχήν φορέα παροχής ασφάλειας
•
Η μεταρρύθμιση στη δομή και στην οργάνωση του Σώματος
•
Η αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης και συνεργασίας με
τους πολίτες
•
Η ποσοτική και η ποιοτική καταγραφή της εγκληματικότητας στις
πραγματικές διαστάσεις της
Προκειμένου να προληφθεί μία μελλοντική έξαρση της εγκληματι-
κότητας στη χώρα μας θα πρέπει –μεταξύ άλλων– να μειωθεί η
ανεργία, να αυξηθεί το βιοτικό και το εκπαιδευτικό επίπεδο των
πολιτών, να αναβαθμισθεί το κοινωνικό κράτος, να δοθούν ευκαι-
ρίες στους νέους ανθρώπους και να διασφαλισθούν τα μέσα για
την επίτευξή τους, να επαναπροσδιορισθούν οι στόχοι της νέας γε-
νιάς, να μειωθεί το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και
φτωχών, να ενσωματωθούν οι μειονοτικές ομάδες του πληθυσμού,
να στηριχθούν οι θεσμοί της οικογένειας και του σχολείου. Πρέπει,
δηλαδή, να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να
εκλείψουν οι παράγοντες κοινωνικής παθογένειας και να οικοδο-
μηθεί μία κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης με κέντρο της τον
άνθρωπο. Υπάρχουν λύσεις για την αντιμετώπιση της διαρκώς αυ-
ξανόμενης εγκληματικότητας στη χώρα μας. Απαιτείται, όμως,
πρώτα και κύρια μία πολιτική κοινωνικής πρόληψης του φαινομέ-
νου και η απομάκρυνσή μας από το απόλυτα κατασταλτικό μοντέ-
λο, το οποίο έχει αποτύχει διεθνώς.
Να αφήσουμε πίσω μας την κατασταλτική πολιτική