FOOD
Service
63
θέμα
από τα ξερά σύκα και τη σταφί-
δα. Τα φρούτα και λαχανικά εί-
ναι άφθονα, αλλά μπορεί να εί-
ναι και εισαγόμενα. Υπάρχουν
βιολογικά φρούτα και λαχανικά,
κατεψυγμένα, φρεσκοκομμένα,
κονσερβοποιημένα και σε άλλες
μορφές. Τα γαλακτοκομικά,
ιδίως το γιαούρτι, είναι ακριβά.
Το γάλα υψηλής παστερίωσης
είναι πιο φθηνό από το φρέσκο.
Τα σπορέλαια είναι πιο φθηνά
από το ελαιόλαδο χωρίς να
έχουν την ίδια σημασία στη δια-
τροφή, παράδοση και οικονο-
μία. Τα κρέας είναι πια άφθονο
και μπορεί να καταναλώνεται
καθημερινά. Τα φαγητά με λα-
χανικά και όσπρια απαιτούν
χρόνους προετοιμασίας που
δεν μας βολεύουν. Και ενώ
υπάρχει σε κάθε τετράγωνο
σχεδόν ένα κατάστημα τροφί-
μων, αγοράζουμε φρέσκα προϊ-
όντα μία φορά την εβδομάδα.
Η πιο σημαντική διαφορά της
άλλοτε μεσογειακής διατροφής
με το σήμερα, είναι το ότι εντά-
χθηκε στην καθημερινή κατανά-
λωση το έτοιμο και πρόχειρο
φαγητό, όπως τα αναψυκτικά,
τα σνακ και το φαστ φουντ. Τα
προϊόντα αυτά απευθύνονται
στις μάζες και θεωρούνται χα-
μηλής διατροφικής αξίας. Οι
παραγωγοί αυτών των προϊό-
ντων όμως την τελευταία δεκα-
ετία στράφηκαν προς την υγιει-
νή διατροφή (για λόγους μάρ-
κετινγκ περισσότερο). Σε πε-
ρίοδο οικονομικής κρίσης όμως
θα εστιάσουν περισσότερο στο
πορτοφόλι του καταναλωτή πα-
ρά στις διατροφικές ανάγκες
του.
Ένας άλλος κίνδυνος για το
πρότυπο της μεσογειακής δια-
τροφής είναι ότι οι Αμερικανοί
διαιτολόγοι αποφάσισαν να
εγκαταλείψουν τα πρότυπα της
διατροφικής πυραμίδας και να
στραφούν σε πρότυπα του δια-
τροφικού πιάτου. Αυτός ο νεο-
λογισμός δεν βασίζεται σε ανα-
λογίες τροφίμων, αλλά σε ανα-
λογίες μακροθρεπτικών συστα-
τικών. Και αφού λοιπόν το «δια-
τροφικό πιάτο» δεν αναφέρει
τρόφιμα, πώς θα το συνδέσεις
είτε με τη γαστρονομική από-
λαυση, είτε με την παράδοση,
είτε ακόμη με την αγορά; Μή-
πως αυτό το πρότυπο βολεύει
τη βιομηχανία των σνακ; Ας μη
βιαστούμε να υιοθετήσουμε αυ-
τό το καινούργιο πρότυπο, γιατί
μπορεί να μην ανταποκρίνεται
στην ελληνική πραγματικότητα.
Τα εσφαλμένα ελληνικά πρότυ-
πα διατροφής, με προσφυγικά
και κατοχικά απωθημένα, κρά-
τησαν για περισσότερο από
τρεις γενεές ενώ η προσπάθεια
προώθησης της μεσογειακής
διατροφής γίνεται κυρίως στην
τελευταία γενιά.
Τη στιγμή που γίνονται μεγά-
λες προσπάθειες για την προώ-
θηση τόσο της μεσογειακής γα-
στρονομίας όσο και της μεσο-
γειακής διατροφής, θα ήταν
επιζήμιο να υιοθετήσουμε νέα
πρότυπα (τα οποία δεν έχουν
αξιολογηθεί ακόμη). Η μεσογει-
ακή διατροφή άλλωστε έχει
αναγνωριστεί από την UNESCO
ως άυλη πολιτιστική κληρονο-
μιά
vii
.
Εκτός εάν βρούμε τρόπο
να προωθήσουμε τη μεσογεια-
κή διατροφή και τη γαστρονο-
μία μέσα από το διατροφικό
πιάτο.
Είναι βέβαιο πια ότι μπαίνου-
με σε μία περίοδο φτώχειας. Δε
είναι βέβαιο όμως ότι θα υπάρ-
χει πρόβλημα διαθεσιμότητας
τροφίμων. Ίσως να μην έχουμε
αφθονία, αλλά όχι σοβαρές ελ-
λείψεις. Η μεσογειακή διατρο-
φή είναι οικονομική λύση. Μάλ-
λον δεν θα μπούμε σε περίοδο
πείνας. Αλλά το πιο πιθανό είναι
ότι θα μπούμε σε μία περίοδο
φθήνιας, με όλες τις σημασίες
και συνέπειες αυτής... και όποι-
ος αντέξει.
<
'
Ιnfo
i Η βασιλόπιτα παίρνει το όνομά της από το φιλάνθρωπο Άγιο Βασίλειο και όχι από το βασιλιάς. Στην παραδοσιακή
μορφή της είναι ένα φθηνό και λαϊκό γλύκισμα και όχι πολυτελείας, όπως παρουσιάζεται σήμερα.
ii Άννινος Α., Το Συναξάριον του Στομάχου, εκδ. Περίπλους, Αθήνα 1996
iii Νικολαΐδου Ε., Οι συνταγές... της πείνας, η ζωή στην Αθήνα την περίοδο της κατοχής, εκδόσεις Οξυγόνο, 2011
iv Ο άμπακος ήταν χοντρό βιβλίο άλγεβρας.
v Ο αγλέορας ήταν άγριο φυτό που προκαλούσε δυσπεψία.
vi Περίδρομος του τραπεζιού είναι το τραπεζομάντιλο.
vii Mediterranean diet: Inscribed in the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity.
Country(ies): Spain, Greece, Italy, Morocco. 5th Session of the Intergovernmental Committee of UNESCO (5.COM)
Nairobi, Kenya, November 2010
Ζυμωμένο μικρό
κομμάτι μελαψό
ψωμί
πασπαλισμένο
μ’ άχυρο, είχε
καθένας απ’ τους
δύο μας δύο
φορές τη μέρα,
και λίγα σύκα.
Κάποτε ψηνόταν
μανιτάρι και
σαλιγκάρι, όταν
έπεφτε
δροσούλα,
πιανόταν και
ντόπια λαχανικά
και τσακιστή
ελιά, κι είχαμε
να πιούμε
κρασάκι
αμφίβολης
ποιότητας.»
Αθήναιος,
Δειπνοσοφισταί B,
56
c
