Linux Inside
13
σταθώ, είναι η λέξη «ανήθικα» με την οποία περιέγραψε ο
RMS τα εμπορικά παιχνίδια. Η λέξη αυτή μονοπώλησε το εν-
διαφέρον των μέσων που αναπαρήγαγαν την είδηση και προ-
κάλεσε αίσθηση, δεδομένου ότι η έλλειψη εμπορικών παιχνι-
διών στο Linux χρόνια τώρα θεωρείται σημαντικό μειονέκτημα
για πολλούς χρήστες.
Βεβαίως, ο Stallman μιλά από τη σκοπιά του χάκερ των
'70
s και των '80s, όταν το να μη μοιράζεται κανείς το λογισμι-
κό που έγραφε ήταν πράγματι ύβρη. Μπορεί το hacker spirit
να ζει ως τις μέρες μας, όμως το λογισμικό, εκτός από χόμπι
ή ακαδημαϊκό εργαλείο, έχει εξελιχθεί ταυτόχρονα σε μία βιο-
μηχανία δισεκατομμυρίων. Και το κλειστό, προς πώληση λογι-
σμικό είναι, καλώς ή κακώς, ένα από τα επιχειρηματικά μο-
ντέλα της βιομηχανίας αυτής.
Μπορεί να μη συμπαθώ τον κλειστό κώδικα, όμως δεν μπο-
ρώ να αγνοήσω μία απλή αλήθεια: Λογισμικό αναπτύσσει κα-
νείς με έναν από τρεις τρόπους: ως χόμπι, στο πλαίσιο ακα-
δημαϊκής έρευνας και επαγγελματικά. Οι χομπίστες και οι
ακαδημαϊκοί δεν έχουν ιδιαίτερες δυσκολίες –εφόσον είναι
συνειδητοποιημένοι– να υιοθετήσουν τον ανοιχτό κώδικα. Οι
επαγγελματίες, όμως, στηρίζουν την επιβίωσή τους σε ένα
επιχειρηματικό μοντέλο. Εάν το μόνο μοντέλο στο οποίο μπο-
ρούν να στηριχτούν είναι η πώληση του λογισμικού τους, πώς
μπορεί να τους χαρακτηρίσει κανείς ανήθικους;
Βεβαίως, υπάρχουν εναλλακτικά επιχειρηματικά μοντέλα,
όμως δεν είναι για όλους. Μία από αυτές τις εναλλακτικές εί-
ναι η παροχή υπηρεσιών υποστήριξης, μέσω της οποίας η
RedHat ξεπέρασε το φράγμα του 1 δισ. δολαρίων σε τζίρο.
Αν όμως δεν παράγεις λογισμικό για μεγάλες εταιρικές
εφαρμογές, αλλά π.χ. για οικιακούς χρήστες, τι υπηρεσίες
υποστήριξης να παράσχεις; Μία άλλη ιδέα είναι η προβολή
διαφημίσεων, που λειτουργεί πολύ καλά για την Google και
παλιότερα για την Opera. Μπορείτε όμως να φανταστείτε
έναν επεξεργαστή κειμένου που προβάλλει διαφημίσεις;
Δύο άλλα εναλλακτικά επιχειρηματικά μοντέλα είναι η πα-
ροχή επί πληρωμή υπηρεσιών μέσω του δωρεάν λογισμικού
και το «δέσιμο» υλικού και λογισμικού με τέτοιο τρόπο ώστε
τα λεφτά να βγαίνουν από το hardware (λέγε με Apple).
Όμως στην πρώτη περίπτωση δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο
κίνητρο για το λογισμικό να είναι ανοιχτό, ενώ στη δεύτερη
υπάρχει σαφές κίνητρο υπέρ του κλειστού λογισμικού, το
οποίο είναι μέρος της κλειστής πλατφόρμας. Εκεί πια οι συνε-
τοί χρήστες πρέπει να ψηφίζουν με το πορτοφόλι τους...
Στην περίπτωση των παιχνιδιών, υπάρχει κάποιος τρόπος
για να πληρωθούν οι επαγγελματίες developers πέρα από την
πώληση του λογισμικού; Δυστυχώς, ελάχιστοι. Η μία περίπτω-
ση είναι τα Massively Multiplayer Online Games (MMORPG)
τύπου «Second Life», μέσω των οποίων γίνονται αγορές και
πωλήσεις εικονικών αγαθών. Η άλλη περίπτωση είναι οι δια-
φημίσεις που βλέπουμε στα διάφορα sites με χαζά παιχνίδια
flash. Φυσικά, οι χομπίστες είναι δυνατόν να δημιουργήσουν
εξαιρετικά παιχνίδια (SuperTux, κανείς;), όμως τα «βαριά»
παιχνίδια (τύπου Halo) απαιτούν πολλές εργατοώρες όχι μό-
νο από προγραμματιστές, αλλά και από επαγγελματίες
designers κ.λπ. Για να πληρωθούν όλοι αυτοί, δεν υπάρχει
αυτή τη στιγμή εναλλακτικός τρόπος από την πώληση του λο-
γισμικού. Μπορεί αυτό να περιγραφεί ως ανήθικο;
Λάβετε ακόμη υπόψη το εξής: κατακρίνουμε το λεγόμενο
«
Microsoft tax», μία μονοπωλιακή κατάσταση, όπου, θες δε θες,
ο υπολογιστής που θα αγοράσεις θα έχει προεγκατεστημένα
Windows (και μέρος του κόστους του θα καταλήξει στη
Microsoft). Αποδοκιμάζουμε επίσης όσους επιμένουν σε κλει-
στές πλατφόρμες εκεί που υπάρχουν αξιόπιστες ανοιχτές λύ-
σεις, π.χ. όσους στήνουν το site τους σε IIS και όχι σε Apache ή
nginx. Εκεί που οι ανάγκες του χρήστη καλύπτονται μόνο από
κλειστό λογισμικό, τι να αποδοκιμάσεις; Γιατί είναι ανήθικος ο
φίλος Λευτέρης Κοσμάς που στο εργαστήριό του χρησιμοποιεί
το κλειστού κώδικα Somnologica, όταν δεν υπάρχει κανένα
ελεύθερο λογισμικό ανάλυσης δεδομένων πολυϋπνογραφίας;
Ας μη γελιόμαστε, μέχρι να βρεθούν βιώσιμα εναλλακτικά
επιχειρηματικά μοντέλα, η πλειονότητα των παιχνιδιών θα πα-
ραμείνουν κλειστού κώδικα και αυτό δεν είναι ανήθικο ούτε
για τους προγραμματιστές ούτε για τους χρήστες.
Η έλλειψη, δε, εμπορικών παιχνιδιών στο Linux είναι ένα
σοβαρό μειονέκτημα για πολύ κόσμο. Ακόμη κι εγώ, που δεν
παίζω ιδιαίτερα, νοσταλγώ την εποχή που υπήρχε η Loki και
μπορούσαμε να παίζουμε σε Linux το Alpha Centauri και το
Civilization 2 (ακόμη τρέχουν στο laptop μου...). Γι' αυτό θέλω
η Valve να φέρει τα παιχνίδια της στο Linux και εύχομαι να
έχει την εμπορική επιτυχία που δεν είχε η Loki. Αυτό θα δώσει
ισχυρό κίνητρο σε πολλούς gamers να δοκιμάσουν το Linux
και να έρθουν σε επαφή με το ελεύθερο λογισμικό. Και με τον
τρόπο αυτό θα ωφεληθούν και τα παιχνίδια ανοιχτού κώδικα,
αυξάνοντας τη δυνητική βάση χρηστών τους.
Ας καταλάβουμε επίσης ότι το ελεύθερο λογισμικό δεν εί-
ναι εχθρός του κλειστού λογισμικού – συνήθως το αντίθετο
ισχύει, σε έναν πόλεμο που χρησιμοποιεί και αθέμιτα μέσα
όπως οι πατέντες. Ασφαλώς πρέπει να προτιμούμε το ελεύ-
θερο λογισμικό, γιατί ωφελεί πρώτα απ' όλα τους χρήστες.
Δεν μπορεί, όμως, να αντιμετωπίζουμε το κλειστό λογισμικό
ως ανάθεμα. Αυτό που είναι πραγματικά ανήθικο είναι τα κλει-
στά API, η έλλειψη διαλειτουργικότητας, το «αυταρχικό» DRM,
τα κρυφά rootkits και spybots. Αυτά όμως, πρώτα απ' όλα, εί-
ναι και μειονεκτήματα που έχει το κλειστό λογισμικό για το
χρήστη. Αν λοιπόν ο developer θέλει να έχει τον κώδικά του
κλειστό και ο χρήστης δεν έχει πρόβλημα να αγοράζει λογι-
σμικό που μπορεί αύριο να τον... κλειδώσει απ’ έξω, τότε
εμείς οι υπόλοιποι τι πρόβλημα έχουμε;
Κλείνοντας, θα κάνω μία ακροτελεύτια επισήμανση. Οι εται-
ρείες που φτιάχνουν παιχνίδια και γενικότερα κλειστό λογισμι-
κό θα ήταν καλό, όταν το λογισμικό αυτό παλιώνει ή όταν οι
ίδιες οι εταιρείες για κάποιο λόγο χρεοκοπούν και σταματούν
τη δραστηριότητά τους, να ανοίγουν τον κώδικά τους. Γιατί,
ας πούμε, η ανθρωπότητα σήμερα να μη διαθέτει τον κώδικα
του Monkey Island ή του Lotus Improv; Κάτι που αποδεικνύε-
ται εμπορική αποτυχία, πολλές φορές μπορεί να αλλάξει το
ρου της ιστορίας εάν του ανοίξεις τον κώδικα και περιμένεις
να δεις τι θα γίνει. Ας έχουν μεγαλύτερη τόλμη... •
Στήλες - Το μάτι του πιγκουίνου
Άσχετα από το επικοινωνιακό αστόχημα του RMS, η παρουσία
του είναι μία χρήσιμη υπενθύμιση για τη σημασία της
ελευθερίας στο λογισμικό – χωρίς, ωστόσο, το θέμα να τίθεται
στη βάση ηθικής και ανηθικότητας.
