50
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
μεί με την αύξηση των εσόδων από τον του-
ρισμό. Η ανάπτυξη όμως πρέπει να αφορά
πρωτίστως στην ανάπτυξη θέσεων εργασίας
με κατοχυρωμένα δικαιώματα, ώστε να μπο-
ρέσει να προσελκύσει ο κλάδος ικανούς αν-
θρώπους που να μπορούν να οραματίζονται
και να δημιουργούν στον τομέα αυτό.
Σε αυτή την κατεύθυνση η τουριστική εκ-
παίδευση θα αποτελεί για την Ελλάδα όχι μό-
νο φυτώριο στελεχών για τον κλάδο σε τοπι-
κό επίπεδο, αλλά και μορφή προσέλκυσης
εκπαιδευόμενων από όλο τον κόσμο.
Πρόταση:
Εναλλακτικός τουρισμός, μία προσπάθεια
από την κοινωνία για την κοινωνία
Μία πολύ ενδιαφέρουσα μορφή τουρι-
σμού που αναπτύσσεται παγκοσμίως τα τε-
λευταία χρόνια σχετίζεται με την πολιτισμική
παιδεία των ταξιδιωτών. Λαμβάνοντας υπό-
ψη ότι ο τουρισμός αποτελεί εκπαιδευτικά
πολύπλευρη εμπειρία, το κομμάτι που αντι-
στοιχεί στην απόκτηση πολιτισμικής παιδείας
οδηγεί στην οργάνωση και ανάπτυξη εναλλα-
κτικών μορφών τουριστικών εμπειριών.
Για παράδειγμα, η οργάνωση πολιτισμικών
γεγονότων σε διάφορες ευρωπαϊκές πρω-
τεύουσες οδηγεί στην ανάπτυξη πολιτιστι-
κού-ιστορικού τουρισμού. Ο θεσμός της ευ-
ρωπαϊκής πολιτιστικής πρωτεύουσας αποτε-
λεί χαρακτηριστική τάση εναλλακτικού τουρι-
σμού που εφαρμόζεται με ιδιαίτερη επιτυχία
τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Ένας τέ-
τοιος θεσμός μπορεί να αξιοποιηθεί πολύ-
πλευρα για την ανάπτυξη όχι μόνο του πολιτι-
στικού-ιστορικού τουρισμού, αλλά και για την
ενίσχυση της τοπικής οικονομίας κάθε περιο-
χής, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την
αναγέννηση αστικών κέντρων και την προώ-
θηση πολιτιστικής κληρονομιάς σε ένα μεγά-
λο κομμάτι κατοίκων, εργαζομένων, φορέων
και τουριστών.
Μία τέτοια προσπάθεια μπορεί να οργα-
νωθεί με γνώμονα τη μαζική ένταξη και συμ-
μετοχή της τοπικής κοινωνίας σε αυτούς
τους θεσμούς, ξεκινώντας από τους μαθητές
σχολείων μέχρι τις μεγαλύτερες ηλικίες, δη-
μιουργώντας ομάδες-πυρήνες πολιτιστικής
οργάνωσης μιας γειτονιάς, περιοχής, πόλης
με στόχο την προσέλκυση πολιτιστικού-ιστο-
ρικού τουρισμού. Για παράδειγμα, κατά τη
διάρκεια μιας ιστορικής θεατρικής παράστα-
σης, θα μπορούσε να οργανωθεί ένα ιστορι-
κό συμπόσιο, όπου οι ταξιδιώτες θα ενημε-
ρώνονταν για τις ιστορικές διατροφικές ή εν-
δυματολογικές συνήθειες της εποχής, προω-
θώντας παράλληλα τοπικά γεωργικά ή άλλα
εμπορικά προϊόντα.
Το πιο σημαντικό σε μία τέτοια προσπά-
θεια θα ήταν η μαζική συμμετοχή και εκπαί-
δευση της τοπικής κοινωνίας στα ποικίλα
οφέλη μιας τέτοιας μορφής τουρισμού με
συνέργειες σε πολλαπλά επίπεδα. Η προώ-
θηση πρακτικών συνεργασίας και οργανωμέ-
νης δράσης με στόχο την αναγέννηση αστι-
κών κέντρων, και δημιουργία πολιτιστικών
περιοχών που αποτελούν φυσικό κομμάτι-
προέκταση μιας γειτονιάς, παρά παράται-
ρων χώρων με ψηλά τείχη που αποκλείουν
την τοπική κοινωνία από συλλογικές δράσεις,
είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επί-
τευξη των προαναφερθέντων στόχων.
Μέσα στα παραπάνω πλαίσια εντάσσεται
και ο οικολογικός τουρισμός, για παράδειγ-
μα, που η ανάπτυξή του χωρίς την εκπαίδευ-
ση, ενδυνάμωση και συμμετοχή της τοπικής
κοινωνίας δεν έχει πολύ νόημα. Κατά τον ίδιο
τρόπο, η ανάπτυξη του τουρισμού χωρίς να
επωφελείται η τοπική κοινωνία και το φυσικό
περιβάλλον έχει μικρή σημασία, επομένως
κάθε φορά που κραυγάζουμε για την τουρι-
στική ανάπτυξη, θα πρέπει να είμαστε σε θέ-
ση να περιγράψουμε μετρήσιμα αποτελέ-
σματα βελτίωσης της διαβίωσης των κατοί-
κων και των όρων εργασίας αυτών που συμ-
μετέχουν σε οποιεσδήποτε δράσεις, καθώς
και συμμετοχή τους στη διαδικασία λήψης
αποφάσεων που επηρεάζουν το φυσικό πε-
ριβάλλον και τον αστικό ιστό (όταν μιλάμε για
πόλεις).
Επομένως, ο οικολογικός, πολιτισμικός,
ιστορικός τουρισμός, καθώς και άλλες μορ-
φές εναλλακτικού τουρισμού πρέπει να σχε-
διαστούν στη βάση των αναγκών των τοπικών
κοινωνιών που επηρεάζουν άμεσα και να τις
περικλείουν, όχι να τις αποκλείουν. Το πρώτο
βήμα είναι η εκπαίδευση των κατοίκων μιας
τοπικής κοινωνίας στα οφέλη ενός τέτοιου
σχεδιασμού που πρέπει πρωτίστως να είναι
κοινωνικά. Ένας δίκαιος οικονομικός προ-
γραμματισμός στη βάση ανάπτυξης της τοπι-
κής κοινωνίας με αποφάσεις που παίρνονται
από την ίδια την τοπική κοινωνία μπορεί
πραγματικά να αποτελέσει εξαιρετική ευκαι-
ρία υποστήριξης πολύπλευρων μορφών
εναλλακτικού τουρισμού.
CITY UNITY
H σημασία της τουριστικής εκπαίδευσης
και κατάρτισης σήμερα στην Ελλάδα
Αποτελεί πλέον αξίωμα ότι δεν αρκεί μόνο
να δημιουργείς ένα προϊόν ή μία υπηρεσία ή
να κληρονομείς τη φυσική τουριστική υποδο-
μή, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, και
να περιορίζεσαι μόνο στα αυτονόητα για την
ανάπτυξη αυτού του τομέα. Η βάση της κάθε
αναπτυξιακής στρατηγικής είναι άρρηκτα
συνυφασμένη με το θεωρητικό υπόβαθρο, το
οποίο απορρέει από τη σωστή εκπαίδευση
και κατάρτιση. Χωρίς την εκπαίδευση, καμιά
στρατηγική δεν μπορεί να σχεδιαστεί, αλλά
και ούτε να υλοποιηθεί. Στην περίπτωση της
Ελλάδας, ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι
κτήμα και υπόθεση των ολίγων που ίσως γνω-
ρίζουν το αντικείμενο, αλλά η πλειονότητα
των εργαζόμενων «πρώτης γραμμής» στε-
ρούνται παντελώς ή είναι περιορισμένων
γνώσεων. Για να αναπτυχθεί ο τουρισμός
στην Ελλάδα, η εκπαίδευση πρέπει να εστια-
σθεί σε τρεις κατευθύνσεις: στην επιμόρφω-
ση των εργαζόμενων πρώτης γραμμής, στην
ανάπτυξη δεξιοτήτων των μεσαίων στελεχών
ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ
