COMPUTER ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
41
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ HDR
ραμέτρων σε ευαισθησία (ISO), άνοιγμα
διαφράγματος και ταχύτητας κλείστρου,
πάλι με βάση τις ρυθμίσεις που έχουμε κά-
νει ή το πρόγραμμα που έχουμε επιλέξει
στη μηχανή –για παράδειγμα, τοπίο, πορ-
τραίτο, κινούμενη εικόνα ή νυχτερινή λή-
ψη– και μέσω αλγορίθμων τους οποίους
έχει υλοποιήσει ο κατασκευαστής. Εδώ
ακριβώς υπάρχει και το πρόβλημα.
Αν δεν το έχετε εντοπίσει ακόμη, το πρό-
βλημα υπάρχει στη φωτομέτρηση. Οι προ-
γραμματιστές που σχεδιάζουν το software
μίας φωτογραφικής μηχανής κάνουν κά-
ποιες παραδοχές. Μία από αυτές –η οποία
εφαρμόζεται σε όλες ανεξαιρέτως τις μη-
χανές– είναι πως τα τμήματα στο καρέ που
θέλουμε να φωτογραφίσουμε έχουν φωτει-
νότητα, η οποία δεν έχει μεγάλη διαφορά
από το μέσο όρο τον οποίο υπολογίζει ο
αλγόριθμος φωτομέτρησης. Τι γίνεται,
όμως, στην περίπτωση που θέλουμε να
φωτογραφίσουμε κάτι, το οποίο παρουσιά-
ζει μεγάλες αποκλίσεις σε φωτεινότητα; Σε
αυτή την περίπτωση, ανάλογα με τις ρυθμί-
σεις και την κατανομή φωτεινών και σκοτει-
νών περιοχών στο καρέ, θα πάρουμε μία
φωτογραφία στην οποία θα υπάρχουν κά-
ποιες περιοχές είτε υπερβολικά σκοτεινές
είτε υπερβολικά φωτεινές. Αν δεν μπορείτε
να φανταστείτε μία τέτοια περίπτωση, σας
έχουμε ένα πολύ απλό παράδειγμα: είστε
μέσα σε ένα δωμάτιο και θέλετε να φωτο-
γραφίσετε ένα μέρος του, αλλά ταυτόχρο-
να και το εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα που
φαίνεται από ένα παράθυρο. Ένα άλλο πα-
ράδειγμα θα μπορούσε να είναι το εσωτε-
ρικό του παραδοσιακού νησιωτικού ξενώνα
στον οποίο κάνετε διακοπές, αλλά ταυτό-
χρονα και το απέραντο γαλάζιο της θάλασ-
σας που φαίνεται από το ανοικτό μπαλκο-
νάκι. Σύντομα θα διαπιστώσετε πως αυτή η
λήψη, απλά, είναι αδύνατη. Αν η μηχανή
εστιάσει στη θάλασσα, τότε το εσωτερικό
του δωματίου θα βγει σκοτεινό. Αντίθετα,
αν η φωτομέτρηση γίνει στο εσωτερικό του
δωματίου, τότε όλη η περιοχή της μπαλκο-
νόπορτας θα βγει υπερφωτισμένη –κοι-
νώς, άσπρη–, ενώ σε αυτή την περίπτωση
θα έχουμε και «ξεχείλισμα» φωτεινότητας
στο περιθώριο της πόρτας.
Αν αναρωτιέστε γιατί γίνεται αυτό, από
τη στιγμή που μπορούμε να δούμε τη σκη-
νή με τα μάτια μας χωρίς πρόβλημα, αυτό
οφείλεται σε τρεις παράγοντες. Ο πρώτος
είναι το μεγάλο εύρος ευαισθησίας του αν-
θρώπινου ματιού. Ο δεύτερος, η ταχύτητα
προσαρμογής της ίριδας του ματιού μας
σε διαφορετικές συνθήκες φωτισμού. Ο
τρίτος και κυριότερος, η τεράστια… υπολο-
γιστική ισχύς του εγκεφάλου μας, ο οποίος
συνθέτει τις εικόνες με πολύ πιο πολύπλο-
κο τρόπο απ’ όσο θα μπορούσε ακόμη και
ένα supercomputer. Κοινώς, η εικόνα που
αντιλαμβανόμαστε είναι εν πολλοίς διαφο-
ρετική από αυτή που συλλαμβάνουν τα μά-
τια μας, γι’ αυτό και έχουμε αντίληψη και
του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού
χώρου ταυτόχρονα. Στην ψηφιακή φωτο-
γραφία όμως (όπως και στην αναλογική
παλαιότερα) η ευαισθησία των αισθητήρων
είναι περιορισμένου εύρους. Η ευαισθησία
εκφράζει, με πιο απτό τρόπο, τη σχέση του
φωτός που πέφτει σε ένα κελί του αισθητή-
ρα σε συγκεκριμένο χρόνο, προς την έντα-
ση που καταγράφει ο αισθητήρας, και με-
τριέται στην κλίμακα ISO. Ένας αισθητή-
ρας μικρής ευαισθησίας χρειάζεται, με
απλά λόγια, πολύ φως για να δημιουργή-
σει μία εικόνα, ενώ ένας αισθητήρας μεγά-
λης ευαισθησίας μπορεί να καταγράψει ει-
κόνα ακόμη και σε πολύ χαμηλό φωτισμό.
Η τυπική ευαισθησία τόσο σε φιλμ όσο και
σε ψηφιακούς αισθητήρες είναι το ISO 100,
ενώ οι ψηφιακοί αισθητήρες έχουν το πλε-
ονέκτημα πως η ευαισθησία τους μπορεί
να ρυθμιστεί (π.χ. ISO 100, 200, 400, 800,
1600 κ.λπ.). Το πρόβλημα είναι πως για κά-
θε ρύθμιση ευαισθησίας, ο αισθητήρας
έχει ένα περιορισμένο ωφέλιμο εύρος φω-
τεινοτήτων, πέρα από τις οποίες χάνει το
νόημά της η φωτογράφιση.
Επιστρέφοντας στο θέμα μας, η επιστή-
μη έχει δημιουργήσει τους κατάλληλους
αλγόριθμους, ώστε να μπορούμε να εξο-
Η φωτογραφία αυτή δημιουργήθηκε μέσω ψηφιακής SLR με ενσωματωμένη δυνατότητα
HDR. το αποτέλεσμα είναι πολύ αξιοπρεπές, αν και οι επιλογές που έχει ο χρήστης είναι
ελάχιστες.
τρεις λήψεις της ίδιας σκηνής με διαφορετικές ρυθμίσεις. Παρατηρήστε πως είτε ο ουρανός θα είναι υπερβολικά σκοτεινός είτε τα
κτήρια που βρίσκονται στη σκιά θα είναι υποφωτισμένα.
