Basic HTML Version
Πώς συνδέεται το φαγητό με τη
φιλοσοφία;
Ιστορικά οι φιλόσοφοι είχαν αναπτύ-
ξει μία πολύ στενή σχέση με το φαγητό
και τη διατροφή.
Οι ίδιοι λάμβαναν το φαγητό πολύ σο-
βαρά υπόψη τους. Οι αρχαίοι Έλληνες
και Ρωμαίοι αντιμετώπιζαν το φαγητό
ως απαραίτητο συστατικό για μία πλήρη
και ευτυχισμένη διαβίωση.
Το να τρως σωστά ήταν μέρος του να
ζεις σωστά. Από την άλλη, οι φιλόσοφοι
της περιόδου του Διαφωτισμού δεν εί-
χαν την ίδια στάση απέναντι στη διατρο-
φή. Θεωρούσαν ότι οι αισθήσεις που
σχετίζονται με το φαγητό (γεύση και
οσμή) είναι κατώτερες των νοητικών αι-
σθήσεων, όπως είναι η όραση και η
ακοή. Ομοίως, η γεωργία και η παραγω-
γή τροφίμων ήταν για την εποχή δρα-
στηριότητες κατώτερου επιπέδου σε
σχέση με άλλες, πιο εκλεπτυσμένες πο-
λιτιστικές αναζητήσεις.
Επίσης, οι φιλόσοφοι αγνοούσαν ζη-
τήματα που σχετίζονταν με το φαγητό,
με εξαίρεση ό,τι αφορούσε στην υγιεινή
διατροφή.
Και πώς εμπλέκονται οι Έλληνες
φιλόσοφοι σε αυτή τη διαδικασία;
Θεωρώ ότι η κύρια συνεισφορά των
αρχαίων Ελλήνων αλλά και των Ρωμαίων
Στωικών είναι η αντίληψή τους στο πώς
πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη διατροφή.
Σύμφωνα με τους ίδιους, θα πρέπει να
είμαστε εγκρατείς ως προς την κατανά-
λωση τροφίμων και ποτών και να αντιμε-
τωπίζουμε όλα τα υλικά με σεβασμό.
Η αρετή της εγκράτειας σχετίζεται με
το πόση ευχαρίστηση μπορούμε να βιώ-
σουμε μέσω του φαγητού.
Αν δεν είμαστε εγκρατείς, οδηγούμα-
στε στη λαιμαργία, η οποία θεωρείται
ότι χαρακτηρίζει τους ανθρώπους με
αδύναμο χαρακτήρα και έλλειψη θέλη-
σης και βούλησης. Ομοίως και η αντιμε-
τώπιση του φαγητού με πλήρη απάθεια
δεν είναι ορθή συμπεριφορά. Σε αυτή
την περίπτωση, μπορούμε να πούμε ότι
ένας άνθρωπος με τέτοια συμπεριφορά
απέναντι στο φαγητό απέχει από τη ζωή
χωρίς να βιώνει καμία ευχαρίστηση.
Οι Έλληνες φιλόσοφοι αφιέρωσαν
πολύ χρόνο στο να απαντήσουν ερωτή-
ματα τα οποία μέχρι σήμερα εξακολου-
θούν να παραμένουν αναπάντητα από
τη σύγχρονη κοινωνία: «Τι είδους δια-
τροφή θα πρέπει να ακολουθούμε; Πρέ-
πει να ενδιαφερόμαστε για την ποιότητα
του φαγητού που καταναλώνουμε; Ποια
είναι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του
να ενδιαφερόμαστε για το φαγητό και
να έχουμε εμμονές με αυτό;». Οι φιλό-
σοφοι ήταν οι πρώτοι που έθεσαν αυτά
τα ερωτήματα, τα οποία συνεχίζουν να
είναι επίκαιρα ακόμη και σήμερα.
Σε άρθρα σας αναφέρετε ότι
πριν από μερικές δεκαετίες ο
ρόλος του φαγητού και της δια-
τροφής δεν ήταν κοινά αποδε-
κτός σε σχέση με σήμερα. Γιατί
έχει διαφοροποιηθεί αυτή η αντί-
ληψη και με ποιο τρόπο;
Στις ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία έχει
διαπιστωθεί μία μεγάλη έκρηξη σε ό,τι
αφορά στο ενδιαφέρον την κοινής γνώ-
μης για το φαγητό. Υπάρχει πληθώρα
τηλεοπτικών προγραμμάτων για τη μα-
γειρική, περισσότερα άρθρα και αφιε-
ρώματα στα μέσα ενημέρωσης.
Παράλληλα, διαπιστώνεται ότι και το
κοινό είναι πλέον πιο ενημερωμένο σε
θέματα διατροφής, υγείας και περιβάλ-
λοντος. Ακόμη, ο δημόσιος διάλογος
που διεξάγεται για το φαγητό είναι πολύ
πιο εξελιγμένος. Πριν από 25 χρόνια, αν
ήσουν χορτοφάγος, σε αντιμετώπιζαν
με καχυποψία, ενώ τα πολυκαταστήματα
τροφίμων δε διέθεταν οργανικά προϊό-
ντα. Γενικά, όλοι ενδιαφέρονται για το
φαγητό και παλαιότερα και σήμερα. Η
διαφορά είναι ότι τώρα κερδίζει το εν-
διαφέρον που ποτέ δεν είχε.
Πιστεύω ότι ο λόγος για αυτή τη με-
ταστροφή είναι οι διαφορετικές φοβίες
που αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνθρω-
ποι σε σχέση με το φαγητό (π.χ., η νό-
σος των τρελών αγελάδων, σαλμονέλα
κ.λπ.). Σε αυτά προσθέστε και τη ρα-
γδαία ανάπτυξη του λεγόμενου
foodtainment στην τηλεόραση.
Γιατί το project σας εστιάζει πε-
ρισσότερο στους ανθρώπους και
στους καταναλωτές και λιγότερο
στις επιχειρήσεις;
Η παρατήρησή σας είναι απόλυτα ορ-
FOOD
Service
k
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012
23
Ο καθηγητής David Kaplan με το γιο του, Milos.
'
'
Στις ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία έχει διαπιστωθεί
μία μεγάλη έκρηξη σε ό,τι αφορά το ενδιαφέρον
την κοινής γνώμης για το φαγητό.