αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να ενταχθεί κάλλιστα μία «διακρι-
τικού» χαρακτήρα κυβερνοεκστρατεία.
«
Τα περισσότερα από αυτά που θα δείτε θα έχουν να κάνουν
με την παρεμπόδιση πρόσβασης σε πληροφορίες ή τη διασφάλι-
ση ότι ο κόσμος δεν θα ξέρει ακριβώς τι συμβαίνει» ανέφερε στο
«
Mashable» o Μπεν Φιτζέραλντ, διευθυντής του προγράμματος
Τεχνολογίας και Εθνικής Ασφαλείας του Center for a New
American Security.
Όπως επισημαίνεται, η θέση η οποία θα προωθηθεί είναι ότι
μία ρωσική επέμβαση θα είχε ως στόχο την προστασία των ρωσό-
φωνων πολιτών – όπως και στην περίπτωση της Κριμαίας. Γενικά,
υποστηρίζεται η άποψη ότι η Ρωσία δεν θα χρειαζόταν να κατα-
φύγει σε εκτεταμένες επιχειρήσεις κυβερνοπολέμου για να υπο-
στηρίξει μία πιθανή επιχείρηση στην ανατολική Ουκρανία – ειδικά
από τη στιγμή που η ενσωμάτωση της Κριμαίας διεξήχθη χωρίς
απρόοπτα και δεν χρειάστηκαν εντέλει μεγάλες ηλεκτρονικές
επιθέσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν προκαλέσει σημαντι-
κές ζημιές. Μία ανάλογη επιχείρηση στην ανατολική Ουκρανία
θα μπορούσε να είναι στο ίδιο πνεύμα – για την ακρίβεια, κατά
πάσα πιθανότητα θα ήταν αρκετά πιο συγκαλυμμένη/διακριτική,
με το Κρεμλίνο να επιμένει στη θέση (όπως και στην περίπτωση
της Κριμαίας) ότι τα περιστατικά προκύπτουν από τη δραστηριό-
τητα «τρίτων» χάκερ, τους οποίους δεν ελέγχει.
«
Η απόδοση ευθυνών είναι δύσκολη» σημειώνει η Τζεν
Γουΐντον, στέλεχος της FireEye, εταιρείας του χώρου της ασφά-
λειας δικτύων. «Δεν είναι τόσο εύκολη όσο το να βρεις απλώς το
από πού προέρχεται μία διεύθυνση ΙΡ».
Το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν είναι σε θέση να συνδέσει άμε-
σα τις κυβερνοεπιθέσεις εναντίον ουκρανικών στόχων με τη ρω-
σική κυβέρνηση, καθώς οι περισσότερες αποδίδονται στους
Cyber Berkut. Άποψη που συμμερίζονται πολλοί αναλυτές είναι
ότι εάν η Ρωσία βρίσκεται όντως πίσω από τις επιθέσεις, δείχνει
αξιοσημείωτη αυτοσυγκράτηση: Όπως επισημαίνουν πολλοί, η
δραστηριότητα είναι αρκετά περιορισμένη
σε σχέση με αυτό που συνέβη στη Γεωρ-
γία το 2008, όπου, και πάλι, εκτιμάται ότι
δεν φάνηκε το πλήρες εύρος των ρωσι-
κών δυνατοτήτων. Σύμφωνα με τη
Γουΐντον, μία εκτεταμένη κυβερνοεκστρα-
τεία από πλευράς της Μόσχας θα είχε δια-
κριτούς σκοπούς, και, εάν γινόταν πραγ-
ματικότητα, θα υπήρχαν εμφανέστερα
στοιχεία, τα οποία θα υποδείκνυαν ότι
επρόκειτο για κάτι παραπάνω από δρα-
στηριότητα κάποιων «on-line κακοποιών».
Για παράδειγμα, μία ομάδα κυβερνοπολέ-
μου του Κρεμλίνου θα προσπαθούσε να
αποκόψει τις εσωτερικές επικοινωνίες της
ουκρανικής κυβέρνησης, κάτι που θα είχε
ως αποτέλεσμα να είναι δυσκολότερος ο
συντονισμός «απαντήσεων» στις ρωσικές
δραστηριότητες, ενώ παράλληλα θα έκα-
νε την ουκρανική κυβέρνηση να φαντάζει
ανίκανη στην κοινή γνώμη. Παράλληλα,
μία τέτοια επιχείρηση κατά πάσα πιθανότητα θα διατάρασσε τις
γραμμές επικοινωνίας στην ανατολική Ουκρανία, συμπεριλαμβα-
νομένων της τηλεοπτικής και της διαδικτυακής ενημέρωσης, έτσι
ώστε οι κάτοικοι της περιοχής να έχουν πρόσβαση μόνο σε πλη-
ροφορίες που θα διοχέτευε το Κρεμλίνο.
Μία τέτοια στρατηγική θα είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση
της θέσης ότι η Ρωσία επιδιώκει απλώς την προστασία των ρωσό-
φωνων, θα εμπόδιζε την ουκρανική κυβέρνηση να «απαντήσει»
και θα αποδυνάμωνε την εικόνα του Κιέβου – με συνολικό απο-
τέλεσμα τη δημιουργία σύγχυσης. Όπως επισημαίνει ο Φιτζέραλ-
ντ, πρόκειται για στρατιωτικές τακτικές «παλιάς σχολής» με σύγ-
χρονα εργαλεία: Δημιουργία χάους που ακολουθείται από μία
«
σωτήρια» επέμβαση, η οποία επιτρέπει στον επεμβαίνοντα να
παίξει τον ρόλο του «ήρωα». Μέχρι τώρα, ωστόσο, δεν φαίνεται
να συμβαίνει κάτι τέτοιο (ακόμα). Σε κάθε περίπτωση, ειδικοί επι-
σημαίνουν ότι είναι απαραίτητο να θυμάται κανείς ότι ο κυβερ-
νοπόλεμος έχει και τα όριά του, καθώς λαμβάνει χώρα ηλεκτρο-
νικά στον κυβερνοχώρο. «Σίγουρα θα μπορούσες να αποδιοργα-
νώσεις μία χώρα, προκαλώντας χάος, στοχεύοντας κρίσιμες υπο-
δομές, παρεμποδίζοντας τις τηλεπικοινωνίες και διασπείροντας
ψευδείς πληροφορίες. Αλλά δεν είναι το ίδιο με το να καταλαμ-
βάνεις μία χώρα. Για αυτό χρειάζεσαι πραγματικές δυνάμεις, στο
έδαφος» τονίζει ο Πίτερ Σίνγκερ, διευθυντής του Center for 21st
Century Security and Intelligence του Brookings Institution.
ΚIνδυνοσ γενιΚευμEνου
ΚυβερνοπολEμου στην
ευρωπη;
Σε δημοσίευμα της «Voice of America»
γίνεται λόγος για κίνδυνο ξεσπάσματος
γενικευμένου κυβερνοπολέμου στην Ευ-
ρώπη, με αφορμή τη δραστηριότητα στην
Ουκρανία – κάτι που θα μπορούσε να
εμπλέξει περισσότερες χώρες στην κρίση.
Κατά τον Στιούαρτ Μπέικερ, πρώην στέ-
λεχος του Υπουργείου Εθνικής Ασφάλειας
των ΗΠΑ, είναι μάλλον έκπληξη το πώς
«
δεν έχουμε δει περισσότερο hacking».
«
Η Ουκρανία δεν είναι κάποια μεγάλη
δύναμη, αλλά έχουν κάποιους ταλαντού-
χους χάκερ… αν υπάρχει ένας τομέας
στον οποίο μπορούν να τα βάλουν με κά-
ποιον πάνω από το “μπόι” τους, αυτός εί-
ναι το κυβερνοέγκλημα» προσθέτει.
Όπως σημειώνει ο Μπέικερ, η Ουκρανία
είναι γνωστή για τους μεγάλους αριθμούς
PC Master
64
Οι «πολεμιστές επί των
οθονών» γίνονται όλο και
πιο σημαντικοί.
Πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου Πούτιν
εντείνουν τους φόβους για κατακερματισμό του
Ίντερνετ.
