51
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
σκέπτες και τουρίστες έχει λά-
βει πολύ μεγάλες διαστάσεις τα
τελευταία χρόνια. Ξεκίνησε από
τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώ-
ρας μας, την Αθήνα και τη Θεσ-
σαλονίκη, αλλά σήμερα πλέον
έχει επεκταθεί σε σχεδόν όλες
τις περιοχές της επικράτειας,
ακόμα και στα αστικά κέντρα των
μεγάλων τουριστικών προορι-
σμών.
Πρόκειται φυσικά για μία διε-
θνή τάση και μάλιστα ολοένα και
πιο δημοφιλή, σε τέτοιο βαθμό,
που έχει προκαλέσει μεγάλες
συζητήσεις και αποτελεί πηγή
προβληματισμού ή και τριβών και
νομικών αντιπαραθέσεων σε πολ-
λές πόλεις και περιοχές της Ευ-
ρώπης και της Β. Αμερικής.
Στην ουσία της, η φιλοσοφία
της οικονομίας διαμοιρασμού
(sharing economy) ή της συνερ-
γατικής οικονομίας (collaborative
economy), όπως την προσδιόρι-
σε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επι-
τροπή, είναι θετική. Αφορά την
πιο ενεργή συμμετοχή του ιδιώ-
τη, του κατοίκου, του «ντόπιου»,
στην τουριστική οικονομία και
στη δυνατότητα να αποκομίσει
ορισμένα οφέλη, για παράδειγμα
ένα συμπληρωματικό εισόδημα,
προσφέροντας χώρους ή άλλα
στοιχεία ιδιοκτησίας του, όπως το
αυτοκίνητό του, προς βραχυχρό-
Κύριε υπουργέ,
Το ΞΕΕ χαρακτηρίζει ως ένα θετι-
κό πρώτο βήμα την εισαγωγή διάτα-
ξης που ρυθμίζει τη βραχυχρόνια μί-
σθωση ακινήτων, διότι μετά και την
κατάργηση από 1/11/2015 της νομο-
θετικής ρύθμισης που απαγόρευε τη
μίσθωση κατοικίας για χρονική πε-
ρίοδο κάτω των 30 ημερών, λειτουρ-
γεί μία αρρύθμιστη και άναρχη αγο-
ρά ιδιωτικών κατοικιών προς μίσθωση
σε τουρίστες, η οποία ανταγωνίζεται
αθέμιτα τις αδειοδοτημένες επιχει-
ρήσεις, με βαρύτατες επιπτώσεις
στον ελληνικό τουρισμό, στην εθνική
οικονομία, στην κοινωνία και στο πε-
ριβάλλον.
Μάλιστα εκπονήσαμε δύο μελέ-
τες οι οποίες τεκμηρίωσαν με αριθ-
μούς αφενός μεν την απώλεια χιλιά-
δων θέσεων εργασίας και εκατοντά-
δων εκατομμυρίων δημοσίων εσόδων
ετησίως, αφετέρου δε την καλλιέρ-
γεια μιας κουλτούρας παρασιτισμού
και φοροδιαφυγής με σημαντικές
αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις
στους κατοίκους και στην ποιότητα
του τουριστικού μας προϊόντος.
Με βάση τις παραπάνω μελέτες
και τη διεθνή εμπειρία επιθυμούμε
να επισημάνουμε τα παρακάτω ση-
μεία προς βελτίωση:
•
Κατ’ αρχάς ο όρος που χρησιμο-
ποιείται ως «οικονομία του διαμοιρα-
σμού» είναι ανακριβής, καθόσον τα
μέρη συναλλάσσονται οικονομικά με
σκοπό το κέρδος και όχι για την
ανταλλαγή αγαθών.
•
Οι ψηφιακές πλατφόρμες είναι
κατ’ ουσία διαδικτυακά τουριστικά
γραφεία και όχι απλοί «διευκολυ-
ντές», όπως περιγράφεται στη διάτα-
ξη και θα έπρεπε να αντιμετωπίζο-
νται ως OTAS με βάση την εθνική νο-
μοθεσία.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ψηφιακές
πλατφόρμες συμβάλλονται με τους
ιδιοκτήτες των σπιτιών, θέτουν τους
όρους παροχής των υπηρεσιών και
εισπράττουν τα μισθώματα, τελικά ο
χαρακτηρισμός τους ως «διευκολυ-
ντών» από το νόμο ουσιαστικά τους
απαλλάσσει από κάθε ευθύνη έναντι
των καταναλωτών. Επίσης, θα έπρε-
πε να περιληφθεί στο πεδίο εφαρμο-
γής της διάταξης η ρητή αναφορά σε
κάθε είδους διαμεσολάβηση, η οποία
συνιστά εμπορική πράξη για το δια-
μεσολαβητή.
•
Πρόταση του ΞΕΕ είναι η διαμόρ-
φωση ενός ξεκάθαρου νομοθετικού
πλαισίου, που να διαχωρίζει με σα-
φήνεια την περιστασιακή εκμίσθωση
κατοικίας από φυσικό πρόσωπο ιδιο-
κτήτη-εκμισθωτή για περιορισμένο
χρονικό διάστημα ετησίως, 60 ημέ-
ρες κατ’ ανώτατο όριο για όλη τη χώ-
ρα, χωρίς να ανοίγει πεδία κατα-
στρατήγησης με εξαιρέσεις, όπως η
υπεκμίσθωση, τα δύο χρονικά όρια
και ειδικά το εισοδηματικό κριτήριο
των 12.000 ευρώ, που ανατρέπει όλη
τη λογική του νομοθετήματος.
Ειδικότερα η τελευταία αυτή εισοδη-
ματικής βάσης εξαίρεση διαιωνίζει –
αντί να καταπολεμά– τον αθέμιτο
ανταγωνισμό προς τα χιλιάδες πολύ
μικρά νόμιμα καταλύματα με έσοδα
κάτω των 12.000, που υφίστανται σή-
μερα υπέρμετρη φορολόγηση.
•
Ο μεγάλος αριθμός των πάσης φύ-
σεως «διευκολυντών», που λειτουρ-
γούν ήδη στην αγορά, σε συνδυασμό
με το ραγδαία αυξανόμενο εύρος
της ασύδοτης αυτής δραστηριότη-
τας, καθιστούν αδύνατο να ελεγχθεί
όλο το εύρος των συναλλαγών, δημι-
ουργώντας ανησυχία για την τελική
απόδοση των ρυθμίσεων.
•
Το διοικητικό πρόστιμο των 5.000
ευρώ κρίνεται εξαιρετικά χαμηλό και
δεν συμβαδίζει με την εθνική νομο-
θεσία και τη διεθνή πρακτική. Όσον
αφορά το εσωτερικό δίκαιο, αναφε-
ρόμαστε στο Ν. 4179/2013, όπου για
την ίδια περιστασιακή δραστηριότητα
της εκμίσθωσης τουριστικών επιπλω-
μένων επαύλεων προβλέπεται πρό-
στιμο 50.000 ευρώ για την παραβίαση
του νόμου. Με βάση τη νομοθετική
ρύθμιση του άρθρου 113 –όπως αυ-
τήν τη στιγμή εισάγεται–, οι ιδιοκτή-
τες των επτά χιλιάδων και πλέον του-
ριστικών επαύλεων σε όλη τη χώρα
ωθούνται στο να τις μετατρέψουν σε
καταλύματα του εν λόγω άρθρου.
Επιπλέον, το πρόστιμο των 5.000 ευ-
ρώ σε βίλες, που ενοικιάζονται από
1.000 έως και 3.500 ευρώ ημερησίως,
δεν συνιστά ιδιαίτερα αποτρεπτικό
παράγοντα. Σημειωτέον δε ότι και σε
χώρες του εξωτερικού, που είναι
γνωστές για τη νομιμοφροσύνη των
πολιτών τους (π.χ. Γερμανία), τα πρό-
στιμα είναι πολύ υψηλά και φτάνουν
στο ύψος των 100.000 ευρώ, όπως
στην περίπτωση του Βερολίνου, ακρι-
βώς για να προστατεύσουν αφενός
τους επαγγελματίες και αφετέρου
τους κατοίκους στην ανεύρεση προ-
σιτής οικονομικά στέγης.
Προτείνουμε επομένως για λόγους
ισονομίας, το πρόστιμο να ανέρχεται
τουλάχιστον σε 50.000 ευρώ.
•
Η διάταξη δεν προβλέπει κυρώ-
σεις στις πλατφόρμες, (αλλά και
στους άλλους διαμεσολαβητές) στην
περίπτωση ανάρτησης ακινήτων, που
δεν είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο
βραχυχρόνιας μίσθωσης ή που παρα-
βιάζουν τις προϋποθέσεις που ορί-
ζει. Αντίθετα, η διεθνής πρακτική
βρίθει από κυρώσεις σημαντικού
ύψους, που έχουν επιβάλει σε πα-
γκόσμιο επίπεδο δήμοι και πολιτείες
κατά της Airbnb, Homeaway κ.ά. για
τη μη συμμόρφωσή τους στο νόμο
(π.χ. Βαρκελώνη 600.000 ευρώ,
Σαν Φρανσίσκο 1.000 δολάρια ημε-
ρησίως για κάθε μη δηλωμένη κατα-
χώριση). Εξάλλου, ακόμη και η ίδια η
Airbnb, που είναι η μεγαλύτερη εται-
ρεία στο χώρο, έχει δηλώσει τη δέ-
σμευσή της για παροχή στοιχείων και
έχει κάνει πράξη σε άλλες περιπτώ-
σεις την απόδοση φόρου επί των συ-
ναλλαγών μέσω του δικτύου της.
•
Τέλος, προτείνουμε την επιβολή
ΦΠΑ, αλλά και ειδικού φόρου διαμο-
νής επί της διανυκτέρευσης στις
βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών
που ρυθμίζει το ανωτέρω άρθρο,
αντίστοιχο με αυτόν που έχει θεσπι-
στεί για τα νόμιμα τουριστικά κατα-
λύματα.
Πλείστα ανάλογα παραδείγματα επι-
βολής φόρου υπάρχουν σε ευρωπαϊ-
κό και διεθνές επίπεδο, μη εξαιρου-
μένης και της ίδιας της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής που προτείνει φορολόγη-
ση αυτής της δραστηριότητας, ακόμη
και την επιβολή ΦΠΑ (π.χ. Άμστερ-
νταμ φόρος 5%).
Η πρακτική δε αυτή αναγνωρίζεται
και από τις ίδιες της πλατφόρμες,
όπως αποδεικνύει και το παρακάτω
κείμενο από το site της Airbnb, που
περιλαμβάνει συμβουλές προς τους
συνεργάτες της: «Επιπλέον, η Airbnb
είναι υποχρεωμένη να εισπράττει
ΦΠΑ ή άλλο φόρο ισοδύναμο του
ΦΠΑ (δηλαδή τον Ιαπωνικό Φόρο
Κατανάλωσης) επί της προμήθειας
υπηρεσιών της στις χώρες που φορο-
λογούν τις ηλεκτρονικά παρεχόμε-
νες υπηρεσίες».
Παραμένοντας στη διάθεσή σας για
κάθε διευκρίνιση.
Με εκτίμηση,
Γεώργιος Αλεξ. Τσακίρης
Πρόεδρος Δ.Σ. ΞΕΕ
ΞΕΕ: Άμεση ανάγκη διαμόρφωσης ξεκάθαρου νομοθετικού πλαισίου
Θέμα: Παρατηρήσεις επί του άρθρου 113 με τίτλο «Ρυθμίσεις για τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού»
του σχεδίου νόμου «Πτωχευτικός Κώδικας, Διοικητική Δικαιοσύνη, Τέλη-Παράβολα, Οικειοθελής αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων, Ηλεκτρονικές
συναλλαγές, Τροποποιήσεις του ν. 4270/2014 και λοιπές διατάξεις».
