90
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
πάνω ενάλιο χώρο επιτρέπεται η καθοδηγού-
μενη κατάδυση των επισκεπτών μέχρι το βά-
θος των 40μ. υπό την εποπτεία και καθοδήγη-
ση δυτών οργανωμένης κατάδυσης, αλλά και
συνοδών της ΕΕΑ. Παράλληλα, επιτρέπεται
η ερασιτεχνική φωτογράφηση και η επισκό-
πηση του βυθού με σκάφη διαφανούς πυθμέ-
να. Σε τέτοιου είδους χώρους δεν επιτρέπε-
ται η αλιεία ή η κάθε μορφής παρέμβαση
στον πυθμένα, εκτός από τις ενάλιες επισκέ-
ψεις και την επιστημονική έρευνα. Επιπρό-
σθετα, στην Κρήτη, το Επιμελητήριο Ηρα-
κλείου προχωρά σε δημιουργία οργανωμέ-
νων ΚΠ με την επωνυμία Καταδυτικά Πάρκα
Κρήτης, αξιοποιώντας έτσι το θαλάσσιο και
υποθαλάσσιο πλούτο της (βυθός, πλούσια
χλωρίδα και πανίδα, ύφαλοι, σπήλαια, ναυά-
για κ.λπ.). Η προσπάθεια αυτή θα συνεπικου-
ρηθεί από όλους τους αρμόδιους φορείς της
περιοχής με στόχο την ανάδειξή της σε κα-
ταδυτικό προορισμό πανελλήνιας και διε-
θνούς εμβέλειας. Επιδίωξη του εγχειρήμα-
τος αποτελεί η αναβάθμιση του προσφερό-
μενου τουριστικού προϊόντος και η προσέλ-
κυση επισκεπτών, που σύμφωνα με εκτιμή-
σεις μπορεί να φτάσουν τους 4 εκατομμύρια
τουρίστες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα απο-
τελεσματικής λειτουργίας ΚΠ στον ευρωπαϊ-
κό χώρο, που εν δυνάμει θα μπορούσε να
χρησιμοποιηθεί και ως σημείο αναφοράς
(benchmark), αποτελεί το πάρκο Mendes
στη Βαρκελώνη επιτυγχάνοντας μία βιώσιμη
λειτουργία 18 ετών και έχοντας διαστάσεις
0,9 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Στο εν λόγω ΚΠ πραγματοποιούνται 2.000
καταδύσεις ημερησίως, ενώ στο πέρασμα
των χρόνων παρατηρήθηκε μία αξιοσημείω-
τη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου από
3 σε 10 μήνες. Παράλληλα, η αποκατάσταση
του υποθαλάσσιου περιβάλλοντος πραγματο-
ποιήθηκε μέσα σε μία πενταετία. Η χρήση
εκλογικευμένων οικονομικών εργαλείων
(diving user fees) για τη διενέργεια Καταδυ-
τικού Τουρισμού συνδράμει στη συνετή και
εκλογικευμένη χρήση του υποθαλάσσιου πε-
ριβάλλοντος. Μία τέτοια προσέγγιση μπορεί
να προσδώσει μία οικονομική αυτοτέλεια
στην περιοχή έρευνας, χωρίς να απειληθεί η
περιβαλλοντική της αξία.
Η υιοθέτηση ορθολογιστικών οικονομικών
εργαλείων συνδράμει στην ελεγχόμενη ανά-
πτυξη καταδυτικών δραστηριοτήτων σε σχέ-
ση με τον αριθμό των επισκεπτών και τον
αριθμό των καταδύσεων που θα πραγματο-
ποιηθούν. Έχει αποδειχθεί ότι όταν το υποθα-
λάσσιο περιβάλλον φιλοξενεί τον κατάλληλο
αριθμό τουριστών και όταν διενεργείται υπό
την καθοδήγηση ειδικών εκπαιδευτών, δια-
φυλάσσεται ο θαλάσσιος πόρος, έτσι ώστε ο
ίδιος να μπορεί να διατίθεται και στο μέλλον
για την ίδια ή για παρόμοιες δραστηριότητες
(Weaver 2001; Garrod and Wilson 2003). Μία
τέτοια προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει στη
δημιουργία ΚΠ και στην ανάπτυξη δραστη-
ριοτήτων που θα προσφέρουν την ευκαιρία
για μία ριψοκίνδυνη εμπειρία που εμπεριέχει
το αίσθημα της άγριας ομορφιάς (wilderness
experience), το ενδιαφέρον για τη θαλάσσια
οικολογία, τη διαφορετικότητα που προσφέ-
ρει σε σχέση με άλλες συμβατικές θαλάσ-
σιες δραστηριότητες, τη δημιουργία μίας ξε-
χωριστής εικόνας του επισκέπτη (image), το
ενδιαφέρον για συγκεκριμένα χαρακτηριστι-
κά του υποθαλάσσιου περιβάλλοντος (για πα-
ράδειγμα, τα θαλάσσια είδη που ευδοκιμούν
στην περιοχή ή την παρατήρηση ναυαγίων),
την ικανοποίηση αγαπημένων συνηθειών
(hobbies), όπως είναι η υποθαλάσσια φωτο-
γράφηση, και την απλή συμμετοχή σε μία
δραστηριότητα για την αποκόμιση μίας υπο-
θαλάσσιας εμπειρίας (Davis and Tisdell
1995). Ο Καταδυτικός Τουρισμός επιφέρει
μία σειρά από οφέλη στην περιοχή που θα
αναπτυχθεί. Στα οφέλη που απορρέουν από
την εφαρμογή προγραμμάτων Καταδυτικού
Τουρισμού συγκαταλέγονται η επίτευξη μιας
αειφορικής διαχείρισης του θαλάσσιου πό-
ρου και του υποθαλάσσιου περιβάλλοντος
(υδρόβια χλωρίδα και πανίδα), καθώς και ο
εμπλουτισμός και η αναζωογόνηση του
ιχθυοπληθυσμού (πλήθος και μέγεθος ψα-
ριών, φυσικό ιχθυοτροφείο/φυσικός χώρος
αναπαραγωγής ψαριών).
Παράλληλα, η διεθνής πρακτική μάς έχει
δείξει ότι στους καταδυτικούς προορισμούς
έχει επιτευχθεί μία αξιόλογη επιμήκυνση της
τουριστικής περιόδου με άμεση συνέπεια
τον περιορισμό της εποχικότητας των τουρι-
στικών προϊόντων. Τα μέρη του τουριστικού
συστήματος (ξενοδόχοι, tour operators κ.λπ.)
επισημαίνουν ότι η μέση διάρκεια διαμονής
των επισκεπτών σε τόπους προορισμού
ανέρχεται στις 10 ημέρες. Εξετάζοντας το
προφίλ των τουριστών που προτιμούν τις κα-
ταδύσεις αναψυχής σε έναν προορισμό δια-
πιστώθηκε ότι πρόκειται για άτομα με αυξη-
μένη περιβαλλοντική συνείδηση, υψηλού
μορφωτικού επιπέδου, ενώ παράλληλα η οι-
κονομική τους κατάσταση είναι ιδιαίτερα κα-
λή. Η ικανοποίηση από την προσφερόμενη
καταδυτική εμπειρία δημιουργεί τις προϋπο-
θέσεις για μία επαναλαμβανόμενη επισκεψι-
μότητα που οδηγεί σε ενίσχυση του εισοδή-
ματος της τοπικής κοινωνίας, στην ενίσχυση
άλλων τουριστικών δραστηριοτήτων και του-
ριστικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιού-
νται στην περιοχή, στη δημιουργία σταθερών
θέσεων εργασίας και στην προσέλκυση του-
ριστών υψηλού εισοδήματος (υψηλή κατά
κεφαλή δαπάνη στον τόπο προορισμού που
αφορά εγκαταστάσεις διαμονής, επισιτιστι-
κές επιχειρήσεις, αγορά τοπικών προϊό-
ντων/σουβενίρ, επίσκεψη σε άλλα αξιοθέατα
της περιοχής κ.λπ.).
Παράλληλα, επιτυγχάνεται η άμεση προ-
βολή και η διαφήμιση του ελληνικού τουριστι-
κού προϊόντος από επισκέπτες με ευρύ φά-
σμα γνώσης (π.χ. επιστήμονες-δύτες, όπως
ιχθυολόγοι, αρχαιολόγοι, σπηλαιολόγοι κ.λπ.)
και συλλογής τουριστικών εμπειριών, με απο-
τέλεσμα την ανατροφοδότηση του ελληνικού
τουριστικού συστήματος για την επίτευξη
βελτιώσεων και την εύρεση περιθωρίων για
περαιτέρω ανάπτυξη.
•
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
