Airbnb να εκμισθώνονται κατά παράβαση
της εθνικής νομοθεσίας. Για παράδειγμα,
στο Σαν Φρανσίσκο απαγορεύεται η άνευ ει-
δικής άδειας μίσθωση για διάστημα μικρότε-
ρο των 30 ημερών, στη Νέα Υόρκη απαγο-
ρεύονται τέτοιες μισθώσεις χωρίς την παρα-
μονή του ιδιοκτήτη εντός του καταλύματος
για όλο το χρονικό διάστημα της μίσθωσης,
ενώ στο Παρίσι απαγορεύεται η σύναψη μί-
σθωσης για χρονικό διάστημα μικρότερου
του έτους (Guttentag, 2013, p. 9). Εκτός βέ-
βαια από τους χρονικούς περιορισμούς διάρ-
κειας της σύμβασης, δεν λείπουν και οι υπο-
χρεώσεις τήρησης όρων δόμησης, ζωνών
προστασίας ή χρήσεων γης. Επίσης, το ζήτη-
μα του αν και πώς θα γίνει η φορολόγηση των
καταλυμάτων αυτών δεν έχει ακόμα διευκρι-
νιστεί. Για παράδειγμα, στο Άμστερνταμ,
πρώτα καθορίζεται το ύψος του φόρου ακι-
νήτου, το οποίο εξαρτάται από τον προορι-
σμό και τη χρήση του, και στη συνέχεια το
ίδιο εκμισθώνεται. Ενώ στην Ολλανδία, για τα
ακίνητα που εκμισθώνονται μέσω της πλατ-
φόρμας της Airbnb δεν υπάρχει υποχρέωση
καταβολής φόρου (Van Hoek, 2015). Βέβαια
αυτό δεν ισχύει σε κάθε χώρα, με αποτέλε-
σμα την απώλεια μεγάλων κρατικών εσόδων
από τη μη είσπραξη τουριστικών ή σχετικών
φόρων που στοχεύουν αποκλειστικά στους
τουρίστες (Von Oldershausen, 2014). Η
Airbnb μπορεί να προειδοποιεί στους Όρους
Χρήσης τους χρήστες για την ανάγκη τήρη-
σης των εθνικών κανόνων που ισχύουν σε κά-
θε περίπτωση, αλλά η ανάγκη συμμόρφωσης
με τα εθνικά νομοθετικά πλαίσια παραμένει
επιτακτική (Glantz, 2011).
IV. Η AIRBNB ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ο Έλληνας νομοθέτης είναι αρκετά αυ-
στηρός όσον αφορά τις προϋποθέσεις λει-
τουργίας των τουριστικών καταλυμάτων ανά-
λογα με την κατηγοριοποίησή τους:
Α. Αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα
Δυνάμει του αρ. 46 ν. 4179/2013 και της ΥΑ
277/2013 προβλέπεται η χορήγηση Ειδικού
Σήματος Λειτουργίας σε αυτοεξυπηρετού-
μενα καταλύματα, δηλαδή σε τουριστικές
επιπλωμένες επαύλεις (βίλες) και σε τουρι-
στικές επιπλωμένες κατοικίες. Μόνο η ενι-
αία και όχι η τμηματική εκμίσθωση των ακινή-
των είναι δυνατή σε φυσικά πρόσωπα, χωρίς
δικαίωμα περαιτέρω υπομίσθωσης, για πε-
ρίοδο τουλάχιστον μίας εβδομάδας και όχι
πέραν των τριών μηνών συνολικά ανά έτος,
ενώ η διαδοχική εκμίσθωση του ακινήτου πέ-
ραν του τριμήνου του ίδιου έτους απαγορεύ-
εται.
Β. Ενοικιαζόμενα επιπλωμένα
δωμάτια/διαμερίσματα:
Τα διαμερίσματα είναι δυνατό να εκμισθω-
θούν σε τουρίστες ως μη κύρια ξενοδοχεια-
κά καταλύματα και συγκεκριμένα ως ενοικια-
ζόμενα επιπλωμένα δωμάτια/διαμερίσματα
(άρθρο 2 § 2 β γγ’ ν. 4276/2014). Η χρονική
διάρκεια της μίσθωσης δεν δύναται να ξε-
περνά τις τριάντα ημέρες (άρθρο 2 § 1 ν.
4276/2014), εφόσον έχει ληφθεί η απαραίτη-
τη άδεια και έχει γίνει εγγραφή στο μητρώο
τουριστικών επιχειρήσεων. Με την ένταξη
στο μητρώο η τουριστική επιχείρηση λαμβά-
νει Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (ΕΣΛ), το οποίο
χορηγείται και ισχύει αντί άδειας λειτουργίας
(άρθρο 2 § 2 ν. 4276/2014).
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση λει-
τουργίας ενοικιαζόμενου δωματίου/διαμερί-
σματος χωρίς ΕΣΛ επιβάλλεται πρόστιμο
ύψους 200 ευρώ ανά κλίνη (άρθρο 7 § 2 του
Ν. 4276/2014). Ενώ για να εκμισθώσει τα επι-
πλωμένα δωμάτια ή διαμερίσματα, ο ιδιοκτή-
της υποχρεούται να κάνει έναρξη επιχειρη-
ματικής δραστηριότητας στην εφορία, να εγ-
γραφεί στον αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα
(ΟΑΕΕ), να τηρεί βιβλία του ΚΦΑΣ, να εκδί-
δει νόμιμα φορολογικά παραστατικά σε κάθε
συναλλαγή και να κάνει δήλωση εισοδήματος
στην ετήσια φορολογική δήλωση, αλλιώς
απειλούνται διοικητικές κυρώσεις ύψους, με-
ταξύ άλλων, 2.500 ευρώ για κάθε παράβαση
(άρθρο 54 ΚΦΔ – Ν. 4174/2013).
Γ. Αστική μίσθωση
Είναι δυνατή η εκμίσθωση για τουλάχιστον
έναν μήνα οποιασδήποτε κατοικίας ή διαμε-
ρίσματος σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλά-
δας προς Έλληνες ή ξένους τουρίστες με
τους όρους της αστικής μίσθωσης. Στην πε-
ρίπτωση αυτή δεν απαιτείται το ειδικό σήμα
του ΕΟΤ, ούτε έναρξη επαγγέλματος στην
εφορία (ως επαγγελματία που ασχολείται με
τον τουρισμό), απλώς δήλωση της μισθωτικής
συμφωνίας στο ηλεκτρονικό σύστημα κατα-
χώρισης της ΓΓΠΣ (taxisnet).
V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι οι προβλέ-
ψεις του Έλληνα νομοθέτη είναι αρκετά αυ-
στηρές αναφορικά με τις βραχυχρόνιες του-
ριστικές μισθώσεις.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν είναι υπο-
λογίσιμος ο αντίκτυπος της Airbnb στον του-
ριστικό κλάδο και στις τοπικές κοινωνίες.
Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα κατα-
λύματα που προσφέρονται για ενοικίαση μέ-
σω της Airbnb χαρακτηρίζονται ως παράνο-
μα, η επίδραση της Airbnb στην ελληνική οι-
κονομία δεν είναι αμελητέα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Αθή-
να, η οποία αποτελεί πόλο έλξης για τουρί-
στες από όλο τον κόσμο. Ο καθηγητής του
Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δρ Χρή-
στος Γκενάκος, υπολόγισε τη συνεισφορά
της Airbnb στον οικονομικό, κοινωνικό και πε-
ριβαλλοντικό τομέα για την περίοδο από τον
Οκτώβριο του 2013 έως το Σεπτέμβριο του
2014 (Genakos, 2014). Συνοπτικά, τα πορί-
σματα της μελέτης κατέδειξαν ότι 8.000 του-
ρίστες που επισκέφτηκαν την Αθήνα συνει-
σέφεραν στην ελληνική οικονομία 69 εκατομ-
μύρια ευρώ, δημιουργώντας 1.060 θέσεις ερ-
γασίας.
Τα καταλύματα εκτείνονταν σε 25 γειτο-
νιές της Αθήνας, εκ των οποίων το 69% βρι-
σκόταν εκτός των κλασικών τουριστικών πε-
ριοχών. Το 71% των επισκεπτών επισκέφθη-
κε την Αθήνα για πρώτη φορά, το 67% δήλω-
σε ότι είναι περισσότερο πιθανό να επιστρέ-
ψει στην Αθήνα λόγω της εμπειρίας του με
την Airbnb, ενώ το 26% των επισκεπτών ανέ-
φερε ότι δεν θα επισκεπτόταν ή δεν θα έμε-
νε τόσο πολύ στην Αθήνα χωρίς την Airbnb.
Επίσης, το επιχειρηματικό μοντέλο της
Airbnb, προωθώντας ένα περιβαλλοντικά
βιώσιμο τρόπο ταξιδιού, είχε ως αποτέλεσμα
την εξοικονόμηση ενέργειας που αντιστοιχεί
σε 621 σπίτια, μείωση των εκπομπών ρύπων
που αντιστοιχεί σε 1.790 αυτοκίνητα, μείωση
κατανάλωσης νερού που αντιστοιχεί σε 10 πι-
σίνες ολυμπιακών διαστάσεων και μείωση
των αποβλήτων έως 89 μετρικούς τόνους.
Συμπερασματικά, για να είναι δυνατή η
πλήρης και αποτελεσματική αξιοποίηση της
δυναμικής της οικονομίας του διαμοιρασμού
και του βασικού εκπροσώπου της, της
Airbnb, η αυτορρύθμιση και η αναμόρφωση
του κανονιστικού πλαισίου ρυθμίσεων, με
τρόπο που να μην περιορίζεται η καινοτομία,
φαίνεται να είναι η βέλτιστη λύση.
Τόσο οι κυβερνητικοί παράγοντες όσο και
οι φορείς του τουριστικού κλάδου οφείλουν
να προσεγγίζουν τις διαδικτυακές πλατφόρ-
μες του διαμοιρασμού όχι ως ανταγωνιστές
που πρέπει να αναχαιτιστούν με κρατική πα-
ρέμβαση, αλλά ως συνέταιρους στην οικονο-
μική ανάπτυξη.
•
81
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
