76
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
TOYΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ο
ι περιβαλλοντικοί πόροι απο-
τελούν πόλο έλξης διαφορε-
τικών σε ποιότητα και έντα-
ση, ποσότητα και έκταση
δραστηριοτήτων. Ειδικότε-
ρα, η χρήση των παράκτιων
ζωνών ως πεδίο τουριστικής ανάπτυξης απο-
τελεί διαχρονικό φαινόμενο, δεδομένου ότι
συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον
των επισκεπτών. Η οικονομική του περιβάλ-
λοντος δρα υποστηρικτικά στην εξεύρεση
ισορροπίας ανάμεσα στους αυστηρά οριζό-
μενους τεχνικούς όρους της οικονομίας και
στην περιβαλλοντική αγωγή και μέριμνα που
αντιμετωπίζει το περιβάλλον ως σπάνιο πόρο
στη διαδικασία της ανάπτυξης. Τις τελευταί-
ες δεκαετίες, η εφαρμογή της οικονομικής
θεωρίας για τον υπολογισμό της τουριστικής
ζήτησης καθώς και των ωφελειών που προ-
έρχονται από την τουριστική εκμετάλλευση
των παράκτιων πόρων αποτέλεσε κύριο μέ-
λημα των ερευνητών. Μία τέτοια προσέγγιση
αφορά στην απόδοση τιμών (χρηματικών μο-
νάδων) στις προτιμήσεις των ανθρώπων σε
σχέση με τη χρήση των αγαθών και υπηρε-
σιών που προσφέρει ο προς εκτίμηση περι-
βαλλοντικός πόρος.
Σύμφωνα με την οικονομική του περιβάλ-
λοντος, η συνολική οικονομική αξία ενός πε-
ριβαλλοντικού πόρου δίνεται από το άθροι-
σμα των αξιών χρήσης (use values) και των
αξιών μη χρήσης (non use values). Οι αξίες
χρήσης αφορούν στην πραγματική χρήση ή
κατανάλωση των περιβαλλοντικών πόρων.
Για παράδειγμα, μία τέτοια χρήση μπορεί να
σχετίζεται με την πληρωμή εισιτηρίου για την
επίσκεψη σε ένα πάρκο αναψυχής ή τις απο-
λαβές από την αλιεία. Οι αξίες χρήσης περι-
λαμβάνουν την άμεση χρήση (use value), την
έμμεση χρήση (indirect use), τη δυνητική
αξία για μελλοντική χρήση των πόρων (option
value) και την «οιονεί» δυνητική αξία (quasi
option value) που εκφράζει την πιθανότητα
κάποιος περιβαλλοντικός πόρος να αποκτή-
σει αξία μελλοντικά για τον άνθρωπο ως τρο-
φή, γενετικό υλικό ή άλλη πρώτη ύλη. Δηλα-
δή, η «οιονεί» δυνητική αξία συνυπολογίζει
την επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη ή και
διαδικασίες που είναι άγνωστες ως τώρα.
Οι αξίες μη χρήσης περιλαμβάνουν την
αξία ύπαρξης (existence value) που εκφρά-
ζει την προθυμία πληρωμής των ανθρώπων
για τη διατήρηση των περιβαλλοντικών πό-
ρων, η οποία δε σχετίζεται με την τρέχουσα
ή ενδεχόμενη χρήση και την αξία μεταβίβα-
σης (bequest value) που εκφράζει την προ-
θυμία πληρωμής, ώστε να διατηρηθούν οι πε-
ριβαλλοντικοί πόροι με σκοπό να μεταβιβα-
στούν στις επόμενες γενεές, οι οποίες θα
ωφεληθούν από αυτούς.
Για τον υπολογισμό των αξιών χρήσης ενός
περιβαλλοντικού πόρου χρησιμοποιείται ευ-
ρέως η Μέθοδος του Κόστους Ταξιδιού
(Travel Cost Method, TCM). Η μέθοδος αυτή
εκτιμά με έμμεσο τρόπο (revealed
preference method) τα κόστη που καταβάλ-
λουν τα άτομα για να απολαύσουν και να κα-
ταναλώσουν ένα περιβαλλοντικό αγαθό. Απο-
τελεί την παλαιότερη μέθοδο για τη μέτρηση
της προθυμίας πληρωμής (willingness-to-pay)
που προέρχεται από τα οφέλη αναψυχής
(recreational benefits). Βασικό θεωρητικό
υπόβαθρο για την εφαρμογή της μεθόδου
αποτελεί η παραδοχή ότι το κόστος που κατα-
βάλλεται από ένα άτομο για την επίσκεψη σε
Η οικονομική αποτίμηση των περιβαλλοντικών πόρων
συνδράμει στην ταυτοποίηση της καταναλωτικής
συμπεριφοράς των τουριστών. Η οικονομική αποτίμηση
των περιβαλλοντικών πόρων συμβάλλει και στην
επίτευξη μίας βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Του Γιώργου Οικονόμου
Περιβαλλοντικοί πόροι
ΠΟΛΟΙ ΕΛΞΗΣ ΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΑΞΙΑ
ΧΡΗΣΗΣ
