84
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
προκαλεί αλλαγή του άλλου παράγοντα προς
την αντίθετη κατεύθυνση.
Κυριαρχεί λοιπόν η ανάγκη για συνετή χρή-
ση, αξιοποίηση και διάθεση των περιβαλλο-
ντικών πόρων (παραλίες, ακτογραμμές, πάρ-
κα αναψυχής, δάση, θαλάσσιο περιβάλλον
κ.λπ.), καθώς και των φυσικών διαδικασιών
που διενεργούνται σε αυτούς (προστασία
της βιοποικιλότητας και των φυσικών ενδιαι-
τημάτων). Πόσα καταλύματα, ξενοδοχειακές
επιχειρήσεις και μονάδες θα μπορούσαν να
λειτουργούν περισσότερες μέρες το χρόνο,
δημιουργώντας τη διάθεση στους επισκέ-
πτες να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα
(willingness to pay), απολαμβάνοντας κάτι
μοναδικό και ξεχωριστό που μόνο η φύση
μπορεί να προσφέρει; Σε πολλές μελέτες
που έχουν πραγματοποιηθεί αποδείχτηκε ότι
οι επισκέπτες προτιμούν και επιλέγουν πε-
ριοχές που προσφέρουν μία αναβαθμισμένη
περιβαλλοντική ποιότητα και εμπιστεύονται
ξενοδοχειακά συγκροτήματα και τουριστικές
επιχειρήσεις που ευρέως ενσωματώνουν
τουριστικά προϊόντα τα οποία διέπονται από
τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Σε μία
τέτοια κατάσταση οι επισκέπτες παρουσιά-
ζουν μία αυξητική τάση και διάθεση για κατα-
νάλωση αγαθών και υπηρεσιών, δημιουργώ-
ντας μία ιδιαίτερα ικανοποιητική τουριστική
ζήτηση. Όλα έχουν όρια αντοχής. Είναι ση-
μαντικό να τα μάθουμε και να μην τα υπερ-
βαίνουμε (Δέκλερης, 1996). Η φέρουσα ικα-
νότητα μίας περιοχής που δέχεται ταξιδιώ-
τες και φιλοξενεί επισκέπτες πρέπει να υπο-
λογιστεί με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρί-
βεια και με αντικειμενικούς όρους. Παράμε-
τροι όπως η τοποθεσία, ο τύπος της τουριστι-
κής δραστηριότητας, ο ρυθμός της τουριστι-
κής ανάπτυξης και τα έργα υποδομής επη-
ρεάζουν σημαντικά τον υπολογισμό της φέ-
ρουσας ικανότητας. Ενδεικτικά αναφέρεται
ότι το μήκος της ελληνικής ακτογραμμής
ανέρχεται σε 16.000 χιλιόμετρα καταλαμβά-
νοντας τη δέκατη θέση παγκοσμίως, ενώ το
ποσοστό της ακτογραμμής προς την περίμε-
τρο της χώρας ανέρχεται σε 92,8%. Σύμφω-
να με πολλούς αναλυτές, η μεγαλύτερη επι-
χειρηματική-τουριστική δραστηριότητα εντο-
πίζεται σε νησιά και παραθαλάσσιες περιο-
χές. Επίσης, το 2011, στην Ευρωπαϊκή Ένω-
ση ο θαλάσσιος και ο παράκτιος τουρισμός
συγκέντρωσαν μία συνολική οικονομική αξία
της τάξης των 183 δισεκατομμυρίων ευρώ,
προσφέροντας 3,18 εκατομμύρια θέσεις ερ-
γασίας, ενώ στην περιοχή της Μεσογείου το
κομμάτι του θαλάσσιου και παράκτιου τουρι-
σμού αντιπροσώπευσε το 48% της τουριστι-
κής βιομηχανίας (ECORYS, 2013). Τα μεγέ-
θη αυτά υποδηλώνουν τη δυνατότητα ανάπτυ-
ξης μίας υγιούς επιχειρηματικότητας, χωρίς
κανένας να αδικηθεί αλλά και να αδικήσει. Η
ευγενής άμιλλα αποτελεί ίσως τη βέλτιστη
λύση και πρακτική (best practice) για ανά-
πτυξη, καινοτομίες, επιχειρηματική δράση
και χρηστή διαχείριση του φυσικού πλούτου
και κάλους, προς όφελος όλων των μερών
του τουριστικού συστήματος (tourism
stakeholders). Σύμφωνα με το Ξενοδοχειακό
Επιμελητήριο Ελλάδας, το ξενοδοχειακό δυ-
ναμικό απαρτίζεται από 9.845 μονάδες,
411.308 δωμάτια και 792.694 κλίνες. Παράλ-
ληλα, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών
Επιχειρήσεων σημειώνει ότι οι διεθνείς του-
ριστικές αφίξεις που πραγματοποιήθηκαν
έως τον Μάρτιο 2015 ανήλθαν σε 312.316.
Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η διεξοδική και
λειτουργικά βιώσιμη διαχείριση των περιβαλ-
λοντικών πόρων και διαδικασιών, έτσι ώστε η
κάθε ξενοδοχειακή μονάδα να μπορέσει να
εξυπηρετήσει με ποιοτικούς όρους την του-
ριστική ζήτηση που δημιουργείται.
Άραγε, ποιος και κάτω από ποιες προϋπο-
θέσεις θα μπορούσε να αμφισβητήσει τη θε-
μελιωμένη από πολλούς επιστήμονες άποψη
ότι ένα υγιές και ζωογόνο περιβάλλον μπο-
ρεί να φιλοξενήσει μία πλειάδα δράσεων και
δραστηριοτήτων σε όλη τη διάρκεια του χρό-
νου, εκμεταλλευόμενοι με σοφό τρόπο τις
δυνατότητες που μας παρέχει για διαφορετι-
κούς τύπους τουρισμού; Η δυνατότητα αυτή
όμως θα πρέπει να θωρακιστεί από τους ίδι-
ους τους επιχειρηματίες του τουρισμού, έτσι
ώστε να αποτελέσει κίνητρο για περαιτέρω
βελτίωση και ανάπτυξη, αποφεύγοντας μία
πρόσκαιρη συσσώρευση κερδών μέσω βρα-
χυπρόθεσμων δράσεων που μπορούν να οδη-
γήσουν σε μία «τραγωδία», η οποία στο επί-
κεντρό της θα έχει το περιβάλλον και κατά
συνέπεια τον ίδιο τον άνθρωπο. Δεν θα πρέ-
πει να ξεχνάμε ότι μία προσέγγιση αμοιβαί-
ων ωφελειών (win-win solution) είναι αυτή
που εξασφαλίζει τη σταθερότητα και την
ισορροπία ανάμεσα στο περιβάλλον και στην
οικονομική θεωρία, ανάμεσα στους ανθρώ-
πους και στη γη που κληρονομήσαμε από
τους απογόνους μας.
«Θάλασσα λανθασμένη δεν γίνεται…»
(Οδυσσέας Ελύτης, 1911-1996)
«Η οικονομική θεωρία είναι μέθοδος και
όχι δόγμα, ένα όργανο μυαλού, ένας τρόπος
σκέψης που βοηθά αυτόν που τον γνωρίζει
να βγάζει τα σωστά συμπεράσματα».
(Maynard Keynes, 1883-1946)
•
Ο Γιώργος Οικονόμου είναι υποψήφιος
διδάκτορας του τμήματος Γεωπονίας Ιχθυολογίας
και Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου
Θεσσαλίας. Είναι πτυχιούχος Τεχνολόγος
Γεωπονίας, ενώ κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο
σπουδών στη Διαχείριση Έργων. Το ερευνητικό
του ενδιαφέρον εστιάζεται στην οικονομική του
περιβάλλοντος και στο τουριστικό μάρκετινγκ.
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
