cover
story
όμως έννοια από αυτή που γνωρίζαμε μέ-
χρι πρόσφατα. Είναι μόλις το 1/3 που μπο-
ρεί να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υπο-
χρεώσεις και να απολαύσει αγαθά, πέραν
των απολύτως αναγκαίων για την επιβίωση.
Η έρευνα διεξήχθη στο Εργαστήριο
Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημί-
ου Αθηνών, μέσω τηλεφωνικής δημοσκόπη-
σης σε τυχαίο δείγμα 1.517 νοικοκυριών,
από το αυτόματο μηχανογραφημένο σύ-
στημα τηλεφωνικών ερευνών (Computer
Assisted Telephone Interviewing – CATI), με
χρήση δομημένου ηλεκτρονικού ερωτημα-
τολογίου και ειδικού λογισμικού. Συντονι-
στής της έρευνας είναι ο καθηγητής Γεώρ-
γιος Μπάλτας, διευθυντής του μεταπτυχια-
κού προγράμματος Μάρκετινγκ και Επικοι-
νωνίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευ-
να, το 70% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι
περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα
όταν ψωνίζει στο σουπερμάρκετ.
Η διαρκής σύγκριση τιμών και, πολύ πε-
ρισσότερο, το «κυνήγι των προσφορών»
στο οποίο αποδύονται τα τελευταία χρόνια
οι καταναλωτές, όπως έχουν καταδείξει
όλες οι τελευταίες έρευνες καταναλωτικής
συμπεριφοράς, τους κάνει λιγότερο πι-
στούς σε μία συγκεκριμένη αλυσίδα. Πάνω
από τους μισούς καταναλωτές, και συγκε-
κριμένα το 53,3%, έναντι 44,6% πέρυσι, δη-
λώνουν ότι ψωνίζουν σε περισσότερες από
μία αλυσίδες σουπερμάρκετ. Όπως επιση-
μαίνουν οι ερευνητές, είναι η πρώτη φορά
στα 12 συνολικά χρόνια που διενεργείται η
εν λόγω έρευνα καταναλωτικής συμπερι-
φοράς, που είναι υψηλότερο το ποσοστό
αυτών που χρησιμοποιούν περισσότερες
εναλλακτικές από αυτούς που ψωνίζουν
σταθερά από μία συγκεκριμένη αλυσίδα
σουπερμάρκετ.
Η αναζήτηση αφενός των πλέον συμφε-
ρουσών τιμών σε συνδυασμό με την αδυνα-
μία της πλειονότητας των νοικοκυριών να
«καταθέτει» μεγάλα ποσά στα σουπερμάρ-
κετ, όπως έπραττε προ κρίσης, έχει ως συ-
νέπεια την αύξηση της συχνότητας αγο-
ρών. Σύμφωνα με τη φετινή έρευνα, τα νοι-
κοκυριά επισκέπτονται το σουπερμάρκετ
8,5 φορές το μήνα κατά μέσο όρο, έναντι
7,1 πέρυσι.
Σημειώνεται ότι το 54% των ερωτηθέ-
ντων ψωνίζει έως έξι φορές το μήνα. Με
άλλα λόγια, οι επισκέψεις συνήθως στο τέ-
λος της εβδομάδας ή κάθε δεκαπέντε ημέ-
ρες με τα καρότσια που ξεχείλιζαν από
προϊόντα αποτελούν εικόνες από το παρελ-
θόν. Οι περισσότεροι καταναλωτές επισκέ-
πτονται το σουπερμάρκετ μόλις αντιλη-
φθούν την έλλειψη ενός βασικού προϊόντος
και το προμηθεύονται σε περιορισμένες
ποσότητες. Η τελευταία φορά που φαίνεται
ότι αγόρασαν προϊόντα σε μεγάλες ποσό-
τητες τα ελληνικά νοικοκυριά ήταν πριν
από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου
2015.
«Η οικονομική κρίση έχει επιφέρει ριζικές
αλλαγές στην έκταση και στη σύνθεση της
κατανάλωσης, ακόμη και των βασικών κα-
ταναλωτικών προϊόντων. Οι αλλαγές αυτές
έχουν γενικευτεί στην πλειονότητα του
πληθυσμού, παρασύροντας τη μεσαία τάξη
που σταδιακά αποσυντίθεται και “φτωχο-
ποιείται”» τονίζει ο κ. Γιώργος Μπάλτας.
Μάλιστα, προβλέπεται περαιτέρω συρρί-
κνωση του τζίρου σε βασικά καταναλωτικά
αγαθά, όπως είναι τα γαλακτοκομικά προϊ-
όντα, γεγονός που επιβεβαιώνει την αυξα-
νόμενη τάση των καταναλωτών να περι-
στέλλουν τις δαπάνες τους ακόμη και για
τα απαραίτητα είδη.
Η IRI εκτιμά ότι το 2016 η αγορά γαλα-
κτοκομικών θα υποχωρήσει σε σύγκριση με
το 2015 κατά 5,8%, ύστερα από μία ήδη με-
γάλη μείωση, της τάξης του 4,5%, το 2015
σε σύγκριση με το 2014. Η ίδια εταιρεία
αναμένει υποχώρηση του τζίρου και σε άλ-
λες σημαντικές κατηγορίες καταναλωτικών
ειδών, όπως είναι τα μη αλκοολούχα ποτά
(εκτίμηση για υποχώρηση κατά 5,6% το
2016 σε σύγκριση με το 2015), τα υλικά μα-
γειρικής (μείωση 5,1% το 2016 σε σχέση με
το 2015), τα απορρυπαντικά και καθαριστι-
κά σπιτιού (πρόβλεψη για μείωση 4,1% το
2016 σε σύγκριση με το 2015).
Αν μη τι άλλο, τόσο σε επίπεδο λιανεμπό-
ρων όσο και σε επίπεδο προμηθευτών, η
εξέλιξη της ζήτησης θα διαδραματίσει κα-
θοριστικό ρόλο στη θέση που θα διατηρή-
σουν στην αγορά –σε συνδυασμό, βεβαί-
ως, με το κατά πόσο υγιείς είναι οι βάσεις
των επιχειρήσεων– και στις επόμενες κινή-
σεις προς την περαιτέρω συγκέντρωση
αλυσίδων σουπερμάρκετ, αλλά και βιομη-
χανιών. Χωρίς ρευστότητα, άλλωστε, και
ισχυρή θέση στην αγορά, οι επιχειρήσεις
δεν μπορούν να προσαρμόσουν τα προϊό-
ντα και την τιμολογιακή πολιτική τους στις
ανάγκες των ελληνικών νοικοκυριών, έτσι
όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί μετά την
πολυετή ύφεση.
Σύμφωνα με μελέτη της Infobank Hel-
lastat που πραγματοποίησε ο κ. Αλέξης Νι-
κολαΐδης, Economic Research & Sectorial
Studies senior analyst, η αγορά προβλέπε-
ται να υποχωρήσει φέτος στα 18,7 δισ. ευ-
ρώ, καθώς κατά τη διάρκεια του έτους θα
αποτυπωθούν πλήρως οι επιδράσεις από
τις αυξήσεις του ΦΠΑ και τη γενικότερη αί-
σθηση αβεβαιότητας στην οικονομία.
Όπως υποστηρίζει ο ίδιος, η κατανάλω-
ση στα σουπερμάρκετ τα τελευταία χρόνια
καταγράφει πτωτική τάση, όντας άμεσα
συνυφασμένη με την ύφεση. Παράλληλα,
παράμετροι που επηρεάζουν αρνητικά την
αξία αγοράς αποτελούν: η μείωση των τελι-
κών τιμών σε αρκετές κατηγορίες προϊό-
ντων και η διαφοροποίηση της καταναλωτι-
κής συμπεριφοράς, όπως εκδηλώνεται με
την αγορά μικρότερης ποσότητας αγαθών
και προτίμηση σε φθηνότερες λύσεις,
όπως οι κωδικοί ιδιωτικής ετικέτας.
<
FOOD
Service
35
